Заключэнне экспертаў і аналітыкаў ПЦ «Вясна» па крымінальнай справе Ірыны Палянінай па арт. 369 і 295 КК
Пастаўскі раённы суд асудзіў 49-гадовую Ірыну Паляніну на два гады пазбаўлення волі ў калоніі агульнага рэжыму. Тэрмін прызначаны шляхам частковага складання пакаранняў: паводле арт. 369 жанчыну прысудзілі да абмежавання волі тэрмінам на два гады з накіраваннем у выпраўленчую ўстанову адкрытага тыпу, паводле арт. 295 — на паўтара года пазбаўлення волі ў калоніі.
Таксама суд абавязаў Ірыну Паляніну кампенсаваць маральную шкоду пацярпеламу —дзве тысячы рублёў, дзяржпошліну і працэсуальныя выдаткі.
І. Паляніна прызнаная вінаватай у тым, што ў снежні мінулага года размясціла абразлівы каментар у сацыяльнай сетцы пад фатаграфіяй начальніка Пастаўскага РАУС Аляксандра Рыбакова ў сувязі з выкананнем ім службовых абавязкаў. Таксама па версіі следства, яна знайшла ў доме сваёй маці патроны ад малакалібернай вінтоўкі і прынесла іх дадому і там захоўвала: іх знайшлі ў швейнай машынцы пры аглядзе.
Паставы: два гады калоніі — за абразу прадстаўніка ўлады і патроны ў швейнай машынцы
Адносна асуджэння І. Палянінай паводле арт. 369 мы прытрымліваемся пазіцыі праваабарончай супольнасці, выкладзенай у заяве аб дэкрыміналізацыі дыфамацыі, спыненні пераследу і вызваленні ўсіх палітвязняў, асуджаных за паклёп або абразу службовых асоб, дзяржаўных чыноўнікаў і прэзідэнта, а таксама абразу дзяржаўных сімвалаў і іншых наступных заявах.
Па гэтай справе варта прааналізаваць наяўнасць або адсутнасць палітычнага матыву ўладаў з пункту гледжання правамернасці асуджэння і прызначэння абвінавачванай пакарання ў выглядзе пазбаўлення волі.
Сапраўды, па ч. 2 арт. 295 КК (ч. 1 выключана, ч. 2 і 3 прадугледжваюць адказнасць за больш цяжкія дзеі) караюцца незаконныя выраб, набыццё, перадача ў валоданне, збыт, захоўванне, перавозка, перасылка або нашэнне агнястрэльнай зброі, боепрыпасаў, выбуховых рэчываў, выбуховых прылад, або незаконныя выраб, набыццё, перадача ў валоданне, збыт, перавозка, перасылка або нашэнне састаўных частак або кампанентаў агнястрэльнай зброі, або незаконны выраб або збыт асноўных частак выбуховых прылад. Такі шырокі спектр розных па цяжару дзеянняў (ад захоўвання аднаго патрона да продажу буйной партыі баявой зброі) вызначыў і шырокі выбар пакарання па гэтым складзе злачынства - ад папраўчых работ на тэрмін да двух гадоў, або арышту, або абмежавання волі на тэрмін да пяці гадоў, да пазбаўлення волі на тэрмін да сямі гадоў са штрафам або без штрафу.
Практыка прымянення гэтага артыкула цалкам пэўная: у выпадку, калі ў аснове парушэння закона ляжыць непамятлівасць, легкадумнасць ці іншыя падобныя матывы, у адсутнасці сукупнасці з іншымі цяжкімі злачынствамі, судамі прызначаецца пакаранне, не звязанае з пазбаўленнем волі. Пазбаўленне волі прызначаецца пры выяўленні вялікай колькасці агнястрэльнай зброі і боепрыпасаў і пры наяўнасці гнюсных матываў здзяйснення злачынства.
Так, у пачатку 2019 года пракуратура г. Віцебска падтрымала дзяржаўнае абвінавачванне па крымінальнай справе ў дачыненні да Ш., 1986 года нараджэння, асуджанага судом Першамайскага раёна г. Віцебска за незаконныя набыццё і захоўванне агнястрэльнай зброі і боепрыпасаў па ч. 2 арт. 295 Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь.
Па матэрыялах справы Ш. у неўстаноўлены час незаконна набыў 227 паляўнічых патронаў, 84 пісталетных патрона, пісталет Макарава, мадэрнізаваны аўтамат Калашнікава, пісталет, выраблены самаробным спосабам, якія захоўваў па месцы жыхарства ў г. Віцебску. У канцы жніўня 2018 года супрацоўнікі праваахоўных органаў выявілі і канфіскавалі названыя агнястрэльную зброю і боепрыпасы.
Падчас судовага паседжання абвінавачаны прызнаў сваю віну, пры гэтым адмовіўся патлумачыць, калі, дзе і з якой мэтай набыў зброю і боепрыпасы. Суд Першамайскага раёна г. Віцебска прызначыў Ш. пакаранне ў выглядзе 4 гадоў абмежавання волі без накіравання ў выпраўленчую ўстанову адкрытага тыпу без канфіскацыі маёмасці.
З улікам вялікай колькасці наразной агнястрэльнай зброі і боепрыпасаў, якія прадстаўлялі грамадскую небяспеку, а таксама адмовы абвінавачанага ад указання крыніцы і мэты іх набыцця пракурор прынёс апеляцыйны пратэст на прысуд суда. Па выніках яго разгляду прысуд зменены — Ш. прызначана пакаранне ў выглядзе чатырох гадоў пазбаўлення волі з адбываннем у папраўчай калоніі ва ўмовах ўзмоцненага рэжыму.
У верасні 2012 года судом г. Наваполацка разгледжана крымінальная справа па абвінавачванні грамадзяніна К. у незаконным набыцці, перавозцы і захоўванні боепрыпасаў, т. е ў здзяйсненні злачынства, прадугледжанага ч. 2 арт. 295 Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь пры наступных абставінах: у 1991 годзе, грамадзянін К. адслужыўшы тэрміновую ваенную службу ў войсках СПА, прывёз з сабой у г. Наваполацк у якасці сувеніра 10 аўтаматных патронаў, знойдзеных ім на стрэльбішчы. На працягу больш за 20 гадоў боепрыпасы захоўваліся ў кватэры. Паводле прысуду суда К. асуджаны да 2 гадоў абмежавання волі без накіравання ў выпраўленчую ўстанову адкрытага тыпу.
У верасні 2017 года 46-гадовы жыхар Сенненскага раёна знайшоў у лесе паблізу чыгуначнай станцыі каля вёскі Старая Беліца стрэльбу, якая, згодна з заключэннем эксперта, з'яўляецца наразной агнястрэльнай зброяй, прыдатнай для стральбы і выраблена самаробным спосабам з ствала вінтоўкі ТОЗ-8М калібра 5,6 мм і ствалавой скрынкі, засаўкі, ударна-спускавога механізму і ложы карабіна ТОЗ-17 калібра 5,6 мм. Акрамя гэтага, у знаходцы было больш за семдзесят вінтовачных патронаў, якія з'яўляюцца боепрыпасамі да наразной агнястрэльнай зброі 5,6 мм.
Мужчына не паведаміў аб сваім набыцці праваахоўным органам, і незаконна перанёс дадзеныя боепрыпасы і агнястрэльную зброю дадому, дзе захоўваў да моманту іх выяўлення і канфіскацыі супрацоўнікамі праваахоўных органаў падчас правядзення ператрусу ў студзені 2018 года. Судом Сенненскага раёна мужчына асуджаны да 1 года папраўчых работ з утрыманнем 15% заробку.
3.08.2019 судом Шумілінскага раёна вынесены прысуд у дачыненні да В. па ч. 2 арт. 295 КК Рэспублікі Беларусь, які прызнаны вінаватым у незаконным захоўванні выбуховых рэчываў, яму прызначана пакаранне ў выглядзе пазбаўлення волі тэрмінам на адзін год тры месяцы без штрафу. 77 КК Рэспублікі Беларусь выкананне пакарання ў выглядзе пазбаўлення волі адтэрмінаванае на два гады.
Дапытаны ў судовым пасяджэнні Д. вінаватым сябе прызнаў цалкам і паказаў, што раней з'яўляўся паляўнічым і да 18.07.2008 меў дазвол на захоўванне і нашэнне зброі. Пасля гэтага незаконна захоўваў пакінуты порах масай 127,73 грама.
У 2020 годзе пракуратурай Сенненскага раёна Віцебскай вобласці падтрымана дзяржаўнае абвінавачванне ў судзе Сенненскага раёна па ч. 2 арт. 295 КК Рэспублікі Беларусь па абвінавачванні жыхара раёна, які пасля заканчэння тэрміну дзеяння ў 1994 годзе дазволу на права захоўвання, нашэння грамадзянскай паляўнічай гладкаствольнай зброі, у парушэнне парадку, устаноўленага заканадаўствам, не здаў, не знішчыў і не рэалізаваў, а працягнуў захоўваць па месцы жыхарства порах прамысловага вырабу ў колькасці 42,59 грам, да яго выяўлення і канфіскацыі супрацоўнікамі міліцыі ў ходзе ператрусу ў пачатку 2020 года.
У судовым пасяджэнні мужчына цалкам прызнаў сваю віну і раскаяўся ў зробленым. Суд з улікам прадстаўленых дзяржаўным абвінаваўцам доказаў прызнаў дадзенага грамадзяніна вінаватым у здзяйсненні злачынства і прызначыў пакаранне ў адпаведнасці з меркаваннем дзяржаўнага абвінаваўцы ў выглядзе абмежавання волі на тэрмін 1 год 2 месяцы без накіравання ў выпраўленчую ўстанову адкрытай тыпу, без штрафу.
Ірына Паляніна не адмаўляла, што захоўвала патроны і патлумачыла, што яны засталіся ад бацькі. Абвінавачаная "не лічыла іх настолькі небяспечнымі".
Дзяржабвінаваўца адзначыў: тое, што патроны захоўваліся ў швейнай машынцы амаль паўгода, сведчыць аб тым, што яны былі схаваныя і змогуць спатрэбіцца. У гэтым мы ўгледжваем прапанову абгрунтаваць прысуд здагадкамі, што па КПК недапушчальна.
Бокам абароны былі выкладзены абставіны, змякчальныя віну І. Палянінай, у тым ліку стан здароўя родных на момант здзяйснення дзеянняў і на момант вынясення прысуду; у здзяйсненні злачынстваў абвінавачаная раскаялася.
Такім чынам, прызначанае ёй пакаранне не было вызначана ступенню цяжару зробленага і дадзенымі пра асобу абвінавачванай, яна была пазбаўлена волі выбарачна ў параўнанні з іншымі асуджанымі.
Не аспрэчваючы супрацьпраўнага характару дзеянняў абвінавачванай у частцы захоўвання боепрыпасаў, мы канстатуем цвёрдае перакананне ў палітычна матываваным пераследзе абвінавачванай па крымінальнай справе.
У адпаведнасці з Кіраўніцтва па вызначэнні паняцця "палітычны зняволены", палітычным зняволеным таксама з'яўляецца асоба, пазбаўленая свабоды, калі пры наяўнасці палітычных матываў яе пераследу мае месца хаця б адзін з наступных фактараў:
- c) працягласць або ўмовы пазбаўлення волі відавочна непрапарцыйны (неадэкватныя) правапарушэнню, у якім асоба падазраецца, абвінавачваецца альбо была прызнана вінаватай.
У дачыненні да гэтай групы палітычных зняволеных мы патрабуем неадкладнага перагляду прынятых у дачыненні да іх мер і судовых рашэнняў пры выкананні права на справядлівае судовае разбіральніцтва і ліквідацыі пералічаных фактараў, якія паўплывалі на прысуд.
