Ніхто з абвінавачаных не прылічаў сябе да "радыкалаў" ці "фашыстаў". У судзе па справе антыфашыстаў дапыталі сведак

У судзе Маскоўскага раёна г. Мінска працягваецца судовы разгляд па крымінальнай справе ў дачыненні да антыфашыстаў - братоў Тамаза і Цімура Піпія, Віталя Шышлова і Дзяніса Болтуця.

Хлопцаў вінавацяць па шэрагу артыкулаў:

• Цімура Піпію, Віталія Шышлова і Дзяніса Болтуця – па ч. 2 арт. 293, ч. 1 арт. 342 і арт. 364 Крымінальнага кодэкса;
• Цімура Піпію ячшэ і арт. 419 КК;
• а Тамаза Піпію толькі па ч. 2 арт. 293 КК.

Справу вядзе суддя Святлана Бандарэнка. Бок дзяржабвінавачвання прадстаўляе пракурор Раман Бізюк.

Пацярпелымі па справе прызнаныя супрацоўнікі міліцыі Зелянеўскі і Карабанаў, але на судовае пасяджэнне яны не з’явіліся.

Пушкінская, Няміга і Серабранка. За якія падзеі судзяць братоў Піпія, Шышлова і Болтуця?

У судзе Маскоўскага раёна г. Мінска 7 траўня пачаўся судовы працэс па крымінальнай справе ў дачыненні да братоў Тамаза і Цімура Піпія, Віталя Шышлова і Дзяніса Болтуця.

На пасяджэннях, якія прайшлі 28 траўня і 1 чэрвеня, суд дапытаў сведак і азнаёміўся з першым томам пісьмовых матэрыялаў справы.

Сведкі Пятроўскі і Ваўчэцкая ў суд не з'явіліся – іх тэлефоны выключаныя, суддзя дала ўказанні пракурора забяспечыць іх яўку на пасяджэнне 3 чэрвеня. 

Сведкай з боку абароны выступіла мама Віталя Шышлова - Людміла Волкан. З астатнімі абвінавачанымі па справе жанчына не знаёмая, толькі чытала пра іх. Людміла Волкан вельмі хвалявалася ў судзе, яна распавяла:

"Я хачу расказаць пра свайго сына, таму што ён выдатны чалавек! Я выхоўвала сваіх дзяцей у любові, дабрыні, спагадлівасці і чалавечнасці. Усе члены маёй сям'і маюць права на ўласнае меркаванне, на выказванне яго і нават маюць права памыляцца. Толькі так чалавек наогул здольны навучыцца думаць.

Я шмат мела зносіны са сваімі дзецьмі, і ў мяне для іх заўсёды быў час. І ў мяне выдатныя дзеці, сапраўдныя! І ім не трэба было хавацца, казаць і рабіць штосьці цішком. Вядома, у нас былі рознагалоссі, як у кожнай з сем'яў. Але самае галоўнае, мы паважаем, цэнім і любім адзін аднаго і навакольных людзей. Калі ў мяне былі прэтэнзіі да майго сына, я аб гэтым заўсёды казала. Цяпер у мяне іх няма! Менавіта такая атмасфера была ў нас у сям'і, і менавіта такую атмасферу я старанна стварала і падтрымлівала.

Мой сын добры, разумны, здольны вучыцца і самастойна думаць. А яшчэ мой сын быў вясёлы, ён жартаваў і заўсёды стараўся, каб людзям вакол яго было радасна. Я спадзяюся, ён такім і застанецца. Цяпер у лістах ён імкнецца падтрымаць нас. І ён просіць нас дапамагаць Ігнаціку, не яму. Ігнацік - гэта мой унук, сын Віталіка. <...> І ён ведае, што тата самы лепшы і нічога дрэннага зрабіць не мог".

Людміла Волкан таксама распавяла, што Віталь піша сыну, хоць той яшчэ не ўмее чытаць - яму ўсяго 4 года, робіць яму казкі і заданні – жанчына паказала малюнкі свайго сына. Кажа, што абвінавачаны заўсёды паважаў і паважае людзей, і таму, калі ў краіне "адбылося тое, што адбылося, што шакавала ўсіх нармальных людзей", усе адрэагавалі, і яна таксама.

"Я таксама не магу бачыць тое, што адбываецца, і асабліва тое, што адбывалася ў жніўні і верасні. На маіх вачах хапалі людзей, збівалі, цягнулі па зямлі. Ніякі нармальны чалавек не лічыць гэта нормай. А той, хто робіць выгляд, што гэтага няма - цалкам ненармальны, яго дрэнна выхавалі яго бацькі".

Суддзя зрабіла заўвагу і сказала, што калі сведка будзе адхіляцца, то суд абмяжуецца тымі паказаннямі, якія ўжо былі дадзеныя.

Людміла Волкан працягнула: сын клапоціцца аб сваёй сям'і, сваім сыне, у тым ліку і матэрыяльна. Кажа, што працавіты, адказны, "сапраўдны мужчына".

"Ён добры і спачувальны, заўсёды заступаўся за тых, каго крыўдзілі. Ён не мог спакойна прайсці міма, калі бачыў нейкую несправядлівасць. І вядома ён не мог спакойна глядзець на тое, што адбываецца.

Хачу падкрэсліць, што Віталь ніколі не быў канфліктным чалавекам, ён заўсёды стараўся пазбягаць канфліктаў, калі гэта магчыма".

Жанчына таксама адзначыла, што яе сын ужо панёс пакаранне - ён восем месяцаў знаходзіцца ў зняволенні, ён схуднеў і страціў зрок яшчэ больш, чым было. Да яго быў ужыты гвалт.

"Я наогул не ведала, што ў нашай краіне катуюць! Для мяне гэта таксама адкрыццё. Я лічу, што з яго досыць!"

Падкрэсліла, што Віталь Шышлоў карысны сваёй краіне, сваёй сям'і, але "калі такія людзі не патрэбныя тут - дайце яму з'ехаць". Сказала, што вінаватая ў тым, што не ўсачыла таго, што адбывалася раней, і трэба было ратаваць сваіх дзяцей даўно.

"Віталік і гвалт - рэчы несумяшчальныя. Ён можа толькі дапамагаць! І калі ён не можа трымаць дыстанцыю, самаабарона - максімум, на што ён здольны".

На судовым пасяджэнні 1 чэрвеня было дапытана яшчэ шасцёра сведак

Першым выступаў Андрэй Дзмітрук. Ён растлумачыў суду, што з абвінавачаных яму знаёмыя Тамаз і Цімур Піпія, падтрымлівалі прыяцельскія адносіны. Пракурор распытваў, ці ведае каму належаць мянушкі "болт" і "пятка", ці паказвалі сведку тэлефон і каму ён належаў. Андрэй Дзмітрук сказаў, што каму належаць мянушкі дакладна не ведае, чый тэлефон яму прад'яўлялі - не ведае, таксама яму паказвалі раздрукоўку кантактаў з тэлефона, некаторыя з іх яму былі знаёмыя.

- Ці было там пазначэнне "братишка"?

- Так.

- А можаце сказаць, хто быў указаны па гэтым нумары?

- Напэўна, брат.

- Чый брат?

- Я не ведаю.

Таксама сведка растлумачыў, што ў перыяд з 10 па 15 жніўня часта стэлефаноўваўся з Тамазам і Цімурам, бо жылі ў суседніх дамах, сустракаліся па бытавых пытаннях – папаліць, схадзіць у краму. Абмяркоўвалі, што тое, што адбываецца жудасна, але нічога канкрэтнага.

Наступным выступаў Раман Чарноў, які таксама ведае братоў Піпія: жывуць у адным доме, у таварыскіх адносінах. Прозвішча Болтуць чуў, але чалавека не ведае. Мянушкі "болт" і "суслік" сведка чуў у размовах, але каму яны належаць - не ведае. У ходзе расследавання Раману Чарнаву падастаўлялі для праслухоўвання запісы тэлефонных размоў, галасы ў якіх былі падобныя на галасы Цімура і Тамаза, але дакладна вызначыць сведка не можа. Зместу размоў ён не памятае, адзначыў, што пытанні пра запальвання фаераў, а таксама пра перадачу інфармацыі ў Інтэрнэце - відэафайлы, аўдыёфайлы - не чуў.

У масавых мерапрыемствах, звязаных з пратэстнай актыўнасцю, Раман Чарноў удзелу не прымаў, ніхто з абвінавачаных аб сваім удзеле ў такіх мерапрыемствах яму не паведамляў.

У судзе агучылі паказанні, якія Раман Чарноў даваў на папярэднім следстве, бо маюцца значныя разыходжанні. На допыце ў следчага сведка тлумачыў, што з Цімурам і Тамазам жылі ў суседніх дамах, але практычна не камунікавалі з-за істотнай розніцы ва ўзросце. Чуў, што на раёне Дзяніса Болтуця называлі "болт", і ён быў нешта тыпу аўтарытэту ў той час, калі Раман быў яшчэ дзіцем. Мянушка "суслік" і Віталь Шышлоў яму не вядомыя, бачыў толькі на відэа ў інтэрнэце, дзе Шышлоў даваў паказанні і распавядаў, што распыліў газ у твар міліцыянту. Тамаз Піпія ніколі не прапаноўваў Раману Чарнову ўдзельнічаць у масавых мерапрыемствах, бо ведаў, што ён праходзіў службу ў вайсковай частцы, і часам называў яго "мянтом". Следчы паказваў відэазапіс на канфіскаваным тэлефоне Тамаза, які сведка адправіў у тэлеграме: на відэа "малады мужчына, апрануты ва ўсё чорнае, вонкава падобны на Дзяніса Болтуця, з фаерам стаіць на праезнай частцы".

Раман Чарноў растлумачыў суду, што не называў Тамаза "апазіцыянерам" , а калі называў чалавека па мянушцы "болт" аўтарытэтам меў на ўвазе толькі тое, што ён мог быць асабістым прыкладам і выклікаць павагу. З нагоды відэазапісу не можа быць упэўнены, што на ёй зафіксаваны менавіта Болтуць, пра што казаў і следчай: у тыя дні бачыў шмат відэазапісаў, а таксама "паўгорада такіх ходзіць – такога целаскладу і росту". Настойвае на тым, што ў праслуханай размове толькі выказаў здагадку, што галасы падобныя на галасы Цімура і Тамаза, але не сцвярджаў гэтага. Указаў, што магчыма няўважліва прачытаў пратакол, калі падпісваў яго.

Сведка Аляксей Сяргейчык ведае ўсіх палітвязняў, з імі ў таварыскіх адносінах. На допыце ў следчага яму паказвалі тэлефон, чый дакладна - ён не ведае, але яму сказалі, што тэлефон належыць Тамазу Піпія. Сведку паказалі кантакты і фатаграфіі, бачыў там нумары некаторых знаёмых, але каго - зараз успомніць не можа. Бачыў у кантактах імя "болт", ведаў, што так называлі Дзяніса, але пазначаны там нумар тэлефона ён не ведаў. Каму належыць мянушку "пятка" не ведае, але чуў, што кагосьці так называлі.

Тамаз звяртаўся да Аляксея па дапамогу пасля таго, як затрымалі Цімура, каб сабраць перадачу.

Адказваць на пытанне пракурора аб тым, ці браў сам удзел у несанкцыянаваных масавых мерапрыемствах у жніўні-верасні мінулага года, адмовіўся, каб не сведчыць супраць самога сябе. Ніхто з абвінавачаных з ім не абмяркоўваў свой удзел у пратэстах, стаўленне да супрацоўнікаў МУС.

Наступнай дапыталі дзяўчыну Тамаза - Інэсу Бабаеву. Яна патлумачыла, што ведае Тамаза і Цімура, а з Віталём і Дзянісам – не знаёмая. Не абмяркоўвала з хлопцам масавыя мерапрыемствы, якія праходзілі ў жніўні-верасні. Следчы таксама ўключаў ёй аўдыёзапіс тэлефонных размоў, дзяўчына пазнала голас Тамаза. Сцвярджае, што яны не абмяркоўвалі пытанні выкарыстання фаераў, камянёў, "дынаміку", не агаворвалі пытанні, звязаныя з магчымым затрыманнем Тамаза. Таксама не казалі на тэмы, звязаныя з футбольнымі хуліганамі, дыверсійнай дзейнасцю, удзелам у мерапрыемствах, якія "можна было б назваць вайной, агрэсіўнымі дзеяннямі, спалучанымі з ужываннем гвалту"; ніхто з абвінавачаных не прылічаў сябе да "радыкалаў" або "фашыстаў".

Тамаза Піпію сведка характарызуе як добрага, вясёлага, клапатлівага хлопца. Пазнаёміліся маладыя людзі летам 2020 года, жылі ў розных гарадах, стараліся бачыцца на выходных, размаўлялі па тэлефоне.

У судзе была зачытаная расшыфроўка тэлефоннай размовы паміж Тамазам Піпія і Інэсай Бабаевай, які адбыўся ў 3 гадзіны 19 хвілін ночы 14 жніўня 2020 года. Тамаз кажа, што "цяпер наогул не смешна", ён не ведае, што з ім будзе, што ён трапіў "на перыпетыі". Таксама ён кажа, што "стары сябар-дынамік" яго прытуліў, а ён сам - антыфашыст.

Піпія: Я магу пайсці дадому і сесці ў турму. Вось якая альтэрнатыва ў мяне была.

Бабаева: А ты не мог куды-небудзь з'ехаць?

П.: Не, гэта таму, што мае мяне ўсё зрэзалі.

Б.: Прычым тут гэта?

П.: Не прычым. Ты не разумееш, як гэта зроблена ў нас у Мінску. У нас ёсць каляфутбольнае асяроддзе, і мы рабілі ўсе разам за ўсіх людзей.

Б.: Ну хоць гэта і не футбольнае асяроддзе ўсё…

П.: Не, менавіта тое, што ўсё гэта прайшло... Мы рабілі ўсё, усе гэтыя фаеры, камяні... усё рабілі мы. Чаму я павінен сядзець за гэта ўсё? < ... > Мне гэта тыпу несправядліва.

Б.: Ну супакойся.

Далей у размове Тамаз кажа:

П.: Яны жывёлы, яны будуць адказваць за тое, што яны зрабілі. Калі ў мяне ў руках будуць <нецэнзурнае слова> у адказ, значыць я іх буду таксама <...> буду біць. Я ведаю, што я мацней, чым яны. Вось і ўсё. Яны могуць толькі жанчын біць. Я <нецэнзурнае слова> гэтага АМАПу. <…>

Б.: Ну ты апускаешся да іх ўзроўню.

П.: Я не апускаюся да іх ўзроўню, супакойся. Не-не-не, ты не бачыла, што я бачыў. Я бачыў жах, што я нічога не мог зрабіць. Мы зараз збярэмся футбольнымі хуліганамі. Мы іх <нецэнзурныя словы> у пятніцу. А нам цяпер проста не далі нічога зрабіць. Для мяне гэта апошняя кропля. Зараз такія маленькія дыверсіі зрабілі тыпу. Мы ўбачылі, што яны <нецэнзурнае слова> могуць толькі жанчын біць, геяў, а футбольных ультрас яны бачаць і баяцца. Ну сур'ёзна, нейкіх фанатаў моцных. А цяпер мы выйдзем тыпу, і я пагляджу, што будзе.

Б.: Калі цяпер?

П.: Цяпер, сёння, у пятніцу.

Па тэлефоннай размове сведка патлумачыць нічога не змагла, сказала, што дрэнна разумела, пра што казаў Тамаз, і спрабавала яго супакоіць, магчыма ён быў у лёгкім стане алкагольнага ап'янення, калі тэлефанаваў ёй.

У судзе таксама выступіла былая жонка Цімура Піпія - Вікторыя. Усе абвінавачаныя ёй знаёмыя, варожых адносін ні з кім з іх няма. Сведка звярталася ў міліцыю з заявай аб несвоечасовай выплаце аліментаў. Пасля рашэння суда і да затрымання Цімур кожны месяц выплачваў аліменты. Вікторыя ведала, што Цімуру прапаноўвалі дадатковы заробак, і тады ён прапускаў грамадскія працы, якія як пакаранне былі прызначаныя яму судом. Кажа, што размаўляла па тэлефоне з Цімурам у момант ягонага затрымання, але тады не ведала, што адбываецца. Даведалася прычыну пазней ад блізкіх абвінавачанага і следчага.

Вікторыя Піпія таксама адзначыла, што калі б Цімур "не будаваў сабе паветраныя замкі, а працаваў", то яны б не развяліся і далей працягвалі сямейнае жыццё.

З нагоды Віталя Шышлова патлумачыла, што жывуць у суседніх дамах і іх дзеці хадзілі ў адзін Садок, гулялі з дзецьмі часта. Характарызуе Шышлова як неагрэсіўнага, клапатлівага і сямейнага чалавека.

У судзе ў якасці сведкі быў дапытаны і Сяргей Вялінскі. З усіх абвінавачаных ведае толькі Тамаза Піпія, з ім у прыяцельскіх адносінах. Прозвішчы Шышлава і Болтуць да выкліку ў Следчы камітэт чуў, але не памятае ад каго і пры якіх абставінах. Тамаз Піпія не распавядаў пра ўдзел у якіх-небудзь мерапрыемствах, а таксама не паведамляў падрабязнасці затрымання брата Цімура.

У судзе агалосілі пісьмовыя паказаньні сведкі, якія ён даваў следчаму. Ён казаў, што з Цімурам некалькі разоў меў зносіны на сумесных сустрэчах, але больш камунікаваў з Тамазам. Пратэсты не абмяркоўвалі, але ў верасні Тамаз паведаміў, што былі затрыманыя Цімур і Дзяніс, хацеў пазычыць грошы на прадукты. Падрабязнасці не абмяркоўвалі, грошы Сяргей Велінскі пазычыў. Пазней даведаўся, што затрыманы і сам Тамаз. Бачыў у інтэрнэце відэаролік з прызнальнымі паказаннямі Віталя Шышлова.

Следчы таксама зачытаў перапіску, дзе Тамаз напісаў паведамленне: "Магчыма яны шчыльна за нас узяліся пасля той нядзелі. Мы калісьці сваволілі прама ў цэнтры". На што сведка адказаў: "Ды не, Славіка там не было". Таксама абмяркоўваецца, што "сусліка" там не было". Следчаму Велінскі растлумачыў, што ніколі не быў знаёмы з Шышловым, ведаў пра яго мянушку ад Тамаза. У судзе сведка не змог патлумачыць падрабязнасці перапіскі, так як не памятае ўжо тых падзей.

Яшчэ адзін сведка Сычоў не з'явіўся ў суд, так як знаходзіцца за межамі Рэспублікі Беларусь. У працэсе былі зачытаныя яго пісьмовыя паказанні, якія ён даваў на папярэднім следстве.

Працяг судовага паседжання прызначаны на 2 чэрвеня на 10.30 раніцы.

Праваабарончы цэнтр "Вясна" з дапамогай валанцёраў адсочвае гэты судовы працэс

Падтрымаць лістамі і паштоўкамі абвінавачаных Цімура Піпія, Тамаза Піпія, Дзяніса Болтуця і Віталя Шышлова можна па адрасе: СІЗА-1, 220030, г. Мінск, вул. Валадарскага, 2.