"Уздзейнічала на свядомасць і волю грамадзян" праз telegram-перапіскі. Для палітзняволенай Марыі Несцеравай запрасілі тры гады калоніі
Палітзняволенай Марыі Несцеравай могуць даць 3 гады калоніі агульнага рэжыму — менавіта аб такім пакаранні прасіла дзяржабвінаваўца Зубік падчас спрэчкі бакоў 3 чэрвеня. Суд над Марыяй праходзіў 31 мая і 1, 2, 3 чэрвеня, а судовае следства будавалася на зачытванні перапісак у telegram. Несцерава ж заявіла аб збіцці пры затрыманні сілавікамі. Прысуд палітзняволенай вынесе суддзя суда Заводскага раёна горада Мінска Елена Капцэвіч 4 чэрвеня а 15.30. "Вясна" распавядае пра судовы працэс над Марыяй.
Працавала ў мытні, была незалежнай назіральніцай на выбарах. Што вядома пра палітзняволеную Марыю Несцераву
У чым жа абвінавачваецца Марыя Несцерава?
Марыю Несцераву затрымалі 23 кастрычніка 2020 года. Спачатку яе абвінавачвалі па ч. 2 арт. 293 Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь (удзел у масавых беспарадках). Але пасля змянілі на ч. 1 арт. 342 КК (арганізацыя групавых дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак і спалучаных з відавочным непадпарадкаваннем законным патрабаванням прадстаўнікоў улады або якія пацягнулі парушэнне працы транспарту, прадпрыемстваў, устаноў або арганізацый). Усё — за тэлеграм-каналы і чаты, у якіх яна ўдзельнічала. Перапіскі з іх ляглі ў аснову 47-старонкавага абвінавачвання — дзяржабвінаваўцы Зубік спатрэбілася каля гадзіны, каб толькі яго зачытаць. Коратка яно гучыць наступным чынам:
1. Удзел у маршах:
23 і 30 жніўня, а таксама і 13 верасня 2020 года ў выкананні публічных заклікаў дэкструктыўных каналаў у сетцы Інтэрнэт і будучы дасведчанай аб сваёй незаконнай дзейнасці, Несцерава парушыла арт. 10 Закона Аб масавых мерапрыемствах і прыняла актыўны ўдзел у масавых мерапрыемствах, выкрыквала лозунгі, здзяйсняла гучныя воплескі, выходзіла на праезную частку і тым самым перашкаджала працы транспарту і абмяжоўвала права добрапрыстойных грамадзян на спакойную працу і адпачынак. А таксама адмаўлялася выконваць патрабаванні праваахоўных органаў, і ўсё гэта сумесна з групай асоб.
2. Распаўсюд улётак і газет:
Несцерава "сумесна і па папярэдняй змове наўмысна распаўсюджвала друкаваную прадукцыю".
3. Удзел у тэлеграм-каналах і чатах:
"Несцерава, знаходзячыся на тэрыторыі РБ з 23 жніўня да 23 кастрычніка, выкарыстоўваючы для сваіх злачынных мэтаў мабільныя тэлефоны і кампутарную тэхніку, распаўсюджвала інфармацыю, з'яўляючыся адміністратарам або ўдзельнікам чатаў (дзе мела нікнэйм з выявай ружы)". Сярод іх:
- МТЗ для жизни
- МАЗ для жизни
- Белкомунмаш для жизни
- Транспорт для жизни
- МЗКТ для жизни
- БЕЛАЗ для жизни
- Праздник на нашей улице
- Кукловоды
- Весело нам
- Честные партизаны
- Беларусьнефть для жизни
- Пикадор для жизни
- ММЗ для жизни
- Интеграл для жизни
- Энергетики для жизни
- Торговля для жизни
- Прорабочий
- Строители для жизни, ды іншыя
Тое, што размяшчала Несцерава ў телеграм, была названая дзяржабвінаваўцам інфармацыяй, якая носіць "публіцыстычны пабуджальны характар".
"Мы прапануем гнуць сваю лінію мірна, але настойліва патрабаваць трохпунктнага ўльтыматуму: адстаўка Лукашэнкі, вызваленне палітвязняў, расследавання злачынстваў сілавікоў”, — гаварылася, напрыклад, у чаце "Куловоды" на 9 чалавек.
У адным з чатаў Несцерава напісала:
"Рабочыя — калі вы не страйкуеце, студэнты — калі вы не супраціўляецеся, двары-калі вы не аб'ядноўваецеся, журналісты, спартсмены, артысты — калі вы маўчыце, вы ўмацоўваеце сцены будучага ГУЛАГу. Усенародны супраціў дзеля нашай агульнай будучыні!”.
І такім чынам, як абвяшчае абвінавачванне, Марыя Несцерава "ўздзейнічала на свядомасць і волю грамадзян, падахвочваючы іх да дэструктыўных дзеянняў”.
Марыя Несцерава прызнала віну і адмовілася ад дачы паказанняў.
Доказы віны — перапіскі…
"Віна абвінавачанай пацвярджаецца яе паказаннямі і перапіскамі ў чатах", — заявіла Зубік. Судовае следства таксама будавалася ў асноўным на зачытванні гэтых самых перапісак, часцяком прадубляваных. У матэрыялах справы можна было прасачыць і ацэнку гэтых перапісак. Вось некалькі прыкладаў:
Дзяржабвінавачанне: 11 верасня Несцерава “праінструктавала ўдзельнікаў чата аб мерах канспірацыі, а таксама прапанавала магчымы варыянт псіхалагічнага ўздзеяння на прадстаўнікоў сілавога блока".
Што напісала Несцерава ў чаце: "Як засцерагчы нашы маршы і надаць ім сэнс? [...] Усім апрануцца ў камуфляж і маскі — мы ж нікога не хапаем, а яны хай кідаюцца [...] [На налепкі нанесці] тэкст артыкула КК пра катаванні пад зорачкай, што такое катаванні. У іх няма сумлення, толькі на страх можна ціснуць".
Дзяржабвінавачанне: 11 верасня Несцерава “размеркавала задачы паміж удзельнікамі суполкі, а таксама зрабіла праверку ўдзельнікаў чата датычна магчымага затрымання праваахоўнымі органамі”.
Што напісала Несцерава: "Вячэрняя праверка: хто жывы-здаровы — [стаўце] плюс у чат”.
Дзяржабвінавачанне: 13 верасня Несцерава "пазначыла неабходнасць прыцягнення да пратэстаў неангажаваных грамадзян”:
Што напісала Несцерава: “Трэба максімум падняць людзей на байкот”.
Дзяржабвінавачанне: 1 кастрычніка Несцерава “праінструктавала ўдзельнікаў чата аб неабходнасці распаўсюдзіць агітматэрыялы напярэдадні нядзельнага маршу”.
Што напісала Несцерава: “Актывісты павінны мець на руках плакаты з фота палітвязняў”.
А яшчэ, па інтэрпрэтацыі дзяржабвінавачання, Несцерава заявіла аб узаемадзеянні з прадстаўнікамі радыкальных палітызаваных фарміраванняў, паведаміла аб намеры арганізаваць дыверсію ў дачыненні да шэрагу металургічных прадпрыемстваў з мэтай іх эканамічнай неплацежаздольнасці для рэалізацыі палітычных патрабаванняў і апасродкавана заявіла аб сваёй ролі ў якасці каардынатара пратэстных маршаў.
Што яшчэ? — Шкоды і інтэрнэт-рэсурсы
Акрамя шматлікіх перапісак з чатаў і каналаў, у пісьмовыя матэрыялы справы ляглі і шматлікія "шкоды", да якіх пацягнула правядзенне маршаў. Вось толькі некалькі прыкладаў:
- "Мінсктранс": 27 верасня 2020 з-за маршу ў перыяд з 13.30 да 18.30, што пацягнула спыненне грамадскага наземнага транспарту, шкода склала 46 043 беларускія рублі. А 18 кастрычніка з-за маршу ў перыяд з 14.35 да 17.25 — шкода ў 23 502 беларускіх рублі.
- "Метрапалітэн": з-за нанясення несанкцыянаваных надпісаў у перыяд з 9 жніўня па 4 кастрычніка 2020 года шкода склала 658 бел рублёў.
- "Спецкамунаўтатранс": "падчас масавых беспарадкаў у перыяд 9 жніўня па 4 кастрычніка 2020 года” у прадпрыемства пашкодзілася маёмасць у памеры 8 100 бел. рублёў.
- "Мінгарсвятло": 7 467 бел. рублёў.
- "Гараўтадор" Мінгарвыканкама: 72 706 бел. рублёў.
Акрамя таго, да матэрыялаў справы далучылі і пратаколы агляду артыкула з Вікіпедыі "Храналогія пратэстаў у Беларусі". У ёй, як зачытала Зубік, "змяшчаецца інфармацыя, якая можа мець значэнне ў разглядзе крымінальнай справы". А таксама – і артыкулы з некаторых незалежных СМІ, дзе "выяўленая інфармацыя аб пратэстных нядзельных маршах": reform.by, BBC.com, DW.com і TUT.by.
Сярод матэрыялаў справы — і звесткі, прадастаўленыя заводамі па запыце, ці праводзіліся ў іх забастоўкі.
Ператрус і рэчавыя доказы
Усе перапіскі, што ляглі ў аснову абвінавачвання, былі атрыманы непасрэдна з двух мабільных тэлефонаў Несцеравай. Іх канфіскавалі пры ператрусе, праведзенай у яе дома 23 кастрычніка. У тэлефоне таксама знайшлі некалькі фота з відэа, "якія сведчаць аб знаходжанні [Марыі] у калоне пратэстоўцаў", а значыць і ўдзеле ў маршы (што таксама лягло ў аснову абвінавачвання). Акрамя таго пры ператрусе ў Марыі канфіскавалі “бел-чырвона-белае палотнішча з выявай "Пагоня", дзве байкі белага і чырвонага колераў з надпісам "Баста"".
- Марыя Несцерава
Таксама пры ператрусе ў Несцеравай канфіскавалі друкаваную прадукцыю: тры асобнікі газеты "Народная воля”, улёткі пра страйк і выбары, тры асобнікі “Честной газеты”, “якія змяшчаюць артыкулы з назвамі «Они не могут всех посадить» і «Лукашенко столкнулся с кризисом легитимности», «Пострадавшие от задержания рассказывают о травмах»", як абвясціла дзяржабвінаваўца.
Усё гэта прызнана рэчавымі доказамі па справе. Акрамя гэтага, там фігуруе і дзіўная «заява» Марыі.
Збіццё Марыі пры затрыманні
У той жа дзень, калі ў Марыі правялі ператрус, — 23 кастрычніка — яе і затрымалі. Сярод матэрыялаў справы, абвешчаных на судзе, ёсць і заключэнне судмедэксперта ад 24 лістапада. Там у Несцеравай зафіксаваны “сіняк ўнутранай паверхні правага калена, які мог утварыцца ў выніку аднаго траўміруюць дзеянні. Характар пашкоджання не выключае магчымасці падзення на плоскасць з вышыні ўласнага росту".
На судзе Несцерава заявіла, што падчас затрымання сілавікамі яе збілі, вынікам чаго стала ЧМТ. Аднак судмедэкспертыза, праведзеная 24 лістапада, не змагла гэта пацвердзіць. У заключэнні ўказваецца, што з моманту траўмы да правядзення судмедэкспертызы прайшло некалькі тыдняў, таму многае магло не адлюстравацца.
У наяўных матэрыялах справы фігуруе і пісьмовыя паказанні Марыі. У іх Несцерава "заяўляе", што быццам бы з кімсьці каардынавалася з нагоды пратэстаў, маршаў, радыкальна-экстрэмісцкіх мер. Падчас суда Марыя Маша заявіла хадайніцтва аб канфіскацыі гэтай заявы з матэрыялаў справы, так як ён было атрымана пасля яе збіцця. Дзяржабвінаваўца была супраць, і суддзя Капцэвіч з гэтым пагадзілася.
"Пры затрыманні да мяне была ўжытая грубая фізічная сіла, мне нанеслі ЧМТ... Супрацоўнікі КДБ правялі допыт без адваката, у парушэнні КПК РБ, узялі ў мяне пісьмовыя паказанні. Я хадайнічаю аб канфіскацыі дадзеных паказанняў з матэрыялаў справы", — паўтарыла Марыя сваё патрабаванне падчас апошняга слова (пра яго — ніжэй).
Суддзя ж гэтае хадайніцтва не задаволіла.
Што прывяло Марыю Несцераву да “злачынства”? Гісторыя Марыі ў апошнім слове
Дзяржабвінаваўца Зубік прасіла пазбавіць Несцераву волі на тэрмін 3 гады з адбываннем пакарання ў папраўчай калоніі агульнага рэжыму. Абарона Несцеравай прасіла выбраць пакаранне, не звязанае з пазбаўленнем волі, так як Марыя ажыццяўляе дагляд за састарэлай маці. Сама ж Марыя папрасіла суд пры вынясенні прысуду ўлічыць наступныя абставіны (прыводзім амаль даслоўна яе апошняе слова):
"Любое крымінальнае дзеянне не здзяйсняецца на пустым месцы, а з'яўляецца вынікам ланцужку папярэдніх яму падзей. Я цалкам прызнаю сваю віну і хачу патлумачыць, што паслужыла прычынай.
У перыяд выбарчай кампаніі прэзідэнта РБ 2020 года я [ ... ] была зарэгістраваная ў якасці незалежнага назіральніка. У перыяд з 5 па 9 жніўня падчас працы выбарчай камісіі яе старшыня шматкротна з парушэннем Выбарчага кодэкса перашкаджала мне і абмяжоўвала мае законныя правы назіральніка [ ... ] Я ж паводзіла сябе карэктна і паважліва, і рабіла ўсё магчымае, каб ліквідаваць недахопы ў працы камісіі, у прыватнасці грубыя памылкі ў штодзённых пратаколах падліку галасоў у перыяд папярэдняга галасавання. Таксама ў ноч з 6 па 7 жніўня ў памяшканні ўчастка для галасавання было святло ў вокнах. Але памяшканне было з вечара зачынена і апячатана ў маёй прысутнасці[…] Па дадзеным факце я падала заяву ў РУУС Партызанскага раёна Мінска — рэакцыі ад праваахоўных органаў не было. Аб усіх парушэннях я паведамляла ў пракуратуру, у раённую і выбарчую камісію, і паводзіла сябе як законапаслухмяны грамадзянін. Парушэнні, якія змяшчаюцца ў пратаколах штодзённага падліку галасоў у перыяд датэрміновага галасавання, таксама былі зафіксаваныя назіральнікамі ад трох міжнародных місій, якія наведалі наш участак 9 жніўня.
Далей, я звярнулася да старшыні ўчастковай камісіі з пісьмовай заявай, у якой прасіла дазволіць мне прысутнічаць пры выніковым падліку галасоў. На што атрымала адмову.
У чаканні выніковага пратаколу я аднаасобна ў суправаджэнні трох супрацоўнікаў МУС, якія адмовіліся мне прадставіцца, знаходзілася на тэрыторыі СШ№183 па-за будынкам школы. З выніковым пратаколам мяне не азнаёмілі. Больш за тое старшыня камісіі ў суправаджэнні супрацоўнікаў АМАП пакінула выбарчы ўчастак праз акно[…]
Такім чынам асобы, закліканыя абараняць закон у нашай краіне, сталі на службу беззаконня […]
Раніцай 10 жніўня я зноў прыйшла ў СШ№183 у надзеі рэалізаваць свае законныя правы і азнаёміцца з выніковым пратаколам. Дырэктар СШ№183 Ануфрыкава Людміла Міхайлаўна (старшыня ўчастковай выбарчай камісіі) паспрабавала з пагрозамі выдаліць мяне з будынка школы, не пусціла да стэнда з выніковым пратаколам і выклікала па трывожнай кнопцы нарад пазаведамаснай аховы, хоць я паводзіла сябе спакойна. Не ўбачыўшы ў маіх дзеяннях ніякага правапарушэння, ахова пакінула тэрыторыю школы. Я ў сваю чаргу выклікала нарад супрацоўнікаў МУС з Партызанскага РУУС. Нарад на чале з маёрам Германам зафіксаваў факт правапарушэння з боку дырэктара школы. Але [яна іх] выгнала, пагражаючы санкцыямі ад высокапастаўленых службовых асоб, якіх яна "асабіста добра ведае". [Супрацоўнікі] прынялі ад мяне заяву з патрабаваннем распачаць крымінальную справу па факце парушэння Выбарчага кодэкса. У адказ на ўсе мае вышэйпералічаныя заявы я атрымала адпіскі. Мае грамадзянскія правы былі груба парушаныя, а за абаронай, як я зразумела, я звярнуцца не змагу.
Акрамя таго, з 9 па 12 жніўня да мяне паступалі просьбы ад жыхароў нашага мікрараёна дапамагчы ў вышуку іх родных, якія зніклі [...] Пасля адшукання зніклых я сустракалася з імі і бачыла на свае вочы, як жорстка яны былі збітыя. На жаль усе спробы пацярпелых звярнуцца ў праваахоўныя органы засталіся без выніку.
Менавіта дадзеныя факты з'явіліся каталізатарам маёй рэакцыі на тое, што адбываецца, і паслужылі развіццю далейшых падзей, якія зафіксаваныя ў матэрыялах справах[...]».
