"Арганізоўвала правядзенне сумеснага вольнага часу": у чым абвінавачваюць палітзняволеную маці пецярых дзяцей
У Мінскім гарадскім судзе 15 лістапада распачаўся судовы працэс над палітзняволенай маці пецярых дзяцей Вольгай Залатар, якую ўтрымліваюць пад вартай ужо восем месяцаў. У красавіку былы адвакат Залатар Андрэй Мачалаў заявіў, што падчас допытаў Вольгу збівалі і «выбівалі» паролі ад тэлефона. За гэтую заяву адваката пазбавілі ліцэнзіі. Цяпер Вольгу абвінавачваюць па наступных артыкулах Крымінальнага кодэкса: ч.1 арт. 361-1 (стварэнне экстрэмісцкага фарміравання), ч. 1 і 2 арт. 342 (арганізацыя і матэрыяльнае забяспячэнне дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак), ч. 1 арт. 16 ч. 1 арт. 342 (пасобніцтва да арганізацыі дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак). Палітзняволеная абвінавачваецца, у тым ліку, у стварэнні экстрэмісцкіх фарміраванняў – тэлеграм-чатаў "Ждановічы сёння", "Ждановичи 2020 – клуб любителей песен Цоя", якія прызналі экстрэмісцкімі праз сем месяцаў пасля затрымання Вольгі. Жанчыне пагражае да сямі гадоў пазбаўлення волі. Справу палітзняволенай разглядае суддзя Анастасія Папко, дзяржабвінавачанне падтрымлівае Жанна Баранава.
- Вольга Залатар
Як і калі затрымалі палітзняволеную?
Жанчыну затрымалі 18 сакавіка, калі яна везла 10-гадовую дачку ў музычную школу. Супрацоўнікі ГУБАЗіКа развярнулі яе машыну і суправадзілі дадому. Там прайшоў ператрус, пасля якога Вольгу забралі ў ізалятар. На волю яна так і не выйшла.
Прэс-служба УУС Мінаблвыканкама паведаміла, што жанчыну затрымалі «за актыўную пратэстную дзейнасць», яна была адміністратаркай мясцовага дваровага чата і арганізоўвала несанкцыянаваныя масавыя мерапрыемствы: чаяванні, прагулкі, канцэрты.
Як паведаміў адвакат Вольгі Андрэй Мачалаў, падчас допытаў Вольга заяўляла, што ў дзень затрыманьня да яе ўжывалася фізычная сіла. Адвакаты выявілі ў жанчыны сінякі на руках і шыі, сінякі на ягадзіцах.
«Падчас допытаў у следчага Вольга тройчы паказвала на факты катаванняў. У ГУБАЗіК у яе патрабавалі разблакаваць прылады і перадаць усе датычныя да яе звесткі. Яна вырашыла скарыстацца правам не сведчыць супраць сябе. Пасля гэтага, казала мая падабаронная, яе білі па патыліцы і ягадзіцах, выломвалі рукі, прыціскалі галаву да зямлі. Калі мы з ёй сустрэліся, у яе было мноства цялесных пашкоджаньняў, сінякі на руках і шыі, сінякі на ягадзіцах».
Пра збіццё жанчына паведаміла на першым жа допыце, але следчы гэта проста праігнараваў: Вольгу не агледзеў судмедэксперт, які павінен быў зафіксаваць пашкоджанні, на падставе экспертызы пасля павінны былі ацаніць дзеянні сілавікоў, але ніякага разбіральніцтва ў выніку не было. Адвакат Андрэй Мачалаў, які пракаментаваў сітуацыю, у выніку быў пазбаўлены ліцэнзіі.
У чым абвінавачваюць Вольгу?
Палітзняволеную Вольгу Залатар абвінавачваюць па наступных артыкулах Крымінальнага кодэкса:
- ч.1 арт. 361-1 (стварэнне экстрэмісцкага фарміравання);
- ч. 1 і 2 арт. 342 (арганізацыя і навучанне дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак);
- ч. 1 арт. 16 ч. 1 арт. 342 (пасобніцтва да арганізацыі дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак).
У судзе 15 лістапада зачыталі абвінавачванне Вользе, якое заняла каля 40 хвілін. "Вясна" публікуе поўны яго аўдыёзапіс:
Viasna96 · Абвінавачванне палітзняволенай Вольгі Залатар
Паводле версіі абвінавачвання, Вольга Залатар са жніўня 2020 года і па 18 сакавіка 2021 года, "выкарыстоўваючы неўстаноўленыя тэхнічныя сродкі і тэлефон у глабальнай сетцы інтэрнэт па месцы жыхарства і ў іншых неўстаноўленых месцах сумесна з іншымі неўстаноўленымі асобамі заклікала да ўдзелу да загадзя спланаваных дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак, вяла дэструктыўную дзейнасць. Рэалізуючы злачынную задуму наўмысна публічна выказвала незаконнымі спосабамі свае грамадска-палітычныя інтарэсы".
Таксама паводле версіі абвінавачвання, яна ўдзельнічала ў незаконных масавых мерапрыемствах з 23 жніўня 2020 з 12:00 і да 20:00: "блакавала дарогі, перашкаджала працы прадпрыемстваў і ўстановаў, абмяжоўвала правы добрапрыстойных грамадзян".
Вользе Залатар ставіцца ў віну, што яна стварыла экстрэмісцкія чаты "Ждановічы сёння", "Ждановичи 2020 – клуб любителей песен Цоя" (іх прызналі экстрэмісцкімі 22.10.2021 года, праз сем месяцаў пасля затрымання Вольгі) і кіравала экстрэмісцкім фарміраваннем, у якіх была свая атрыбутыка і сімвалы. Праз іх яна ажыццяўляла экстрэмісцкую дзейнасць: фармавала склад чатаў, фінансіравала яго, размяркоўвала ролі, распаўсюджвала інфармацыю аб месцах збору, вяла кантроль па напаўненні экстрэмісцкімі матэрыяламі з іншых рэсурсаў, згуртавала і маральна падтрымлівала ўдзельнікаў, прымала меры па забеспячэнні бяспекі ўдзельнікаў чатаў, арганізоўвала вольны час.
Па словах дзяржабвінаваўцы, Вольга Залатар у телеграм-чатах навучала людзей метадам і спосабам ўзаемадзеяння, "псіхолага-ўстойлівага непадпарадкавання законным патрабаванням прадстаўнікоў улады, абароны і ўхілення ад пераследу і затрымання".
"Залатар прыняла меры па згуртаванні ўдзельнікаў супольнасці, а менавіта, маральна іх падтрымлівала, арганізоўвала правядзенне сумеснага вольнага часу, у тым ліку ў выглядзе сумеснага супрацьпраўнага распаўсюджвання агітацыйнай прадукцыі, нанясення малюнкаў і надпісаў пратэстнага характару на будынках".
Паводле версіі абвінавачвання, Залатар "выдавала, захоўвала і перавозіла экстрэмісцкія матэрыялы, якія дыскрэдытуюць Рэспубліку Беларусь, якія змяшчаюць няпраўду аб прававым становішчы грамадзян у Беларусі, абразу ўлады, акты вандалізму і іншыя дзеянні, якія груба парушаюць грамадскі парадак".
Акрамя гэтага, палітвязняволеную абвінавачваюць у навучанні асоб ва ўдзеле ў дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак.
Вольга не прызнала віну ні па адным артыкуле.
Допыт сведак мамы і мужа палітзняволенай
На судзе дапыталі дваіх сведак — маму і мужа Вольгі. Мама палітзняволенай на судзе распавяла, што Вольга заўсёды дапамагала людзям, якім было дрэнна. Ласкавая і пяшчотная дачка. Людзі да яе цягнуліся. З дзяцінства асвоіла запаведзі Божыя. Заўсёды дапамагала і не праходзіла міма, калі патрэбна была яе дапамога. Па словах маці Вольгі, з 8 жніўня 2020 года яна была ў вёсцы з дзеткамі. Калі даведаліся, што людзей збівалі, яна плакала вельмі. Калі даведалася, што патрэбна дапамога людзям, то Вольга паехала дапамагаць: шукала людзей, суцяшала блізкіх.
Як кажа маці, Вольга заўсёды любіла сустрэчы, чаявання, яшчэ з дзяцінства. Заўсёды былі госці: пілі чай, былі торцікі.
Муж Вольгі Сяргей Ганкевіч на судзе сказаў, што яго жонка любіць выдатны чалавек і кахаючая маці. На пытанні, якія адносяцца да абвінавачвання Вольгі ён адмовіўся даваць паказанні.
"Сумленны веруючы чалавек. Ніколі ў сваім жыцці не дазваляла сабе рабіць дрэнных учынкаў".
Даследаванне матэрыялаў справы
Матэрыялы справы складаюць сем тамоў. Так, у іх маецца заключэнне экспертызы, згодна з якой у закліках і ў арганізацыі дваровых актыўнасці ёсць прыкметы экстрэмізму.
У справе ўтрымліваюцца матэрыялы, як Вольга арганізоўвала сустрэчы ў мясцовай бібліятэцы, каб падпісваць паштоўкі з віншаваннямі палітвязняў з Калядамі, як запрашала зацікаўленых людзей на курсы беларускай мовы. У плане сустрэчы па падпісванні паштовак планавалася чаяванне і шэсце са сцягамі.
На працэсе зачыталі асабістыя перапіскі Вольгі, якія неяк пацвярджаюць яе грамадзянска-палітычную актыўнасць. Пракурорка зачытала паведамленні Вольгі Nextа пра тое, што яны не чуюць голас людзей і падстаўляюць людзей пад дубінкі, і што патрэбны рупар, а не лялькавод.
У матэрыялах справы ўтрымліваюцца звесткі аб арганізацыі Вольгай каляднага кірмашу з дабрачыннай мэтай. Таксама зачытвалі, напрыклад, яе просьбу праявіць салідарнасць з анархістамі.
Працэс працягнецца 16 лістапада.
Што вядома пра Вольгу Залатар?
Вольга Залатар — беларускамоўная жыхарка Ждановічаў. Яна скончыла Ліцэй БДУ і Факультэт філасофіі і сацыяльных навук БДУ. Вольгу называюць "маці-гераіня", бо ў яе пяцера непаўналетніх дзяцей: старэйшай дачцэ — 17 год, малодшаму — усяго чатыры.
Жанчына была адной з назіральніц на выбарах 2020 года. Але, як і на шматлікіх іншых участках, незалежных назіральнікаў у Ждановічах сачыць за падлікам галасоў не дапусцілі.
У Мінску супраць маці пецярых дзяцей узбудзілі крымінальную справу за "заклікі да захопу ўлады"
Вольга Залатар з "Валадаркі": Негледзячы на высокія сцены і краты, я адчуваю сябе свабоднай
Падтрымаць Вольгу лістамі салідарнасці, тэлеграмамі, грашовымі пераводамі можна па адрасе:
СІЗА-1, вул. Валадарскага, 2, г. Мінск, 220030
Вольге Віктараўне Залатар (07.07.1983)
