Сумесная заява міжнародных праваабарончых арганізацый напярэдадні вынясення прысуду па справе "Вясны"

Парыж-Жэнева, 2 сакавіка 2023 г.

Чакаецца, што заўтра Ленінскі раённы суд Мінска вынесе свой вердыкт па справе лідараў "Вясны" Алеся Бяляцкага, Валянціна Стэфановіча і Уладзіміра Лабковіча. Напярэдадні вынясення прысуду міжнародныя праваабарончыя арганізацыі, якія падпісалі заяву, паўтараюць свае заклікі вызваліць праваабаронцаў і зняць з іх усе абвінавачванні.

3 сакавіка 2023 года суд Ленінскага раёна Мінска вынесе рашэнне па палітычна матываванай справе супраць кіраўніка "Вясны" і лаўрэата Нобелеўскай прэміі міру Алеся Бяляцкага, яго намесніка і віцэ-прэзідэнта FIDH Валянціна Стэфановіча і юрыста "Вясны" Уладзіміра Лабковіча. Пасля больш чым месяца несправядлівага судовага разбіральніцтва і больш за паўтара года адвольнага ўтрымання пад вартай надзея на правасуддзе невялікая.

9 лютага 2023 года пракурор Аляксандр Караль папрасіў суд асудзіць Алеся Бяляцкага да 12 гадоў пазбаўлення волі, Валянціна Стэфановіча — да 11 гадоў і Уладзіміра Лабковіча — да 9 гадоў. Дзмітрыю Салаўёву, яшчэ аднаму сябру "Вясны" і абвінавачанаму па гэтай справе, якога судзяць завочна, пагражае 10 гадоў пазбаўлення волі. Пракурор таксама запатрабаваў накласці штраф у памеры 185 000 беларускіх рублёў (прыблізна 68 000 еўра) на кожнага з абвінавачаных.

Ва ўмовах беззаконня ўлады разыгрываюць пародыю на правасуддзе супраць праваабаронцаў

"Пазіцыя пракуратуры па справе нашых сяброў і калегаў з'яўляецца ўвасабленнем усёдазволенасці беларускіх уладаў. Драконаўскія тэрміны турэмнага зняволення і штрафы нават па жахлівых стандартах глыбока скампраметаванай беларускай судовай сістэмы з'яўляюцца цяжкім выпрабаваннем для абвінавачаных і іх сем'яў", – кажа Павел Сапелка, выконваючы абавязкі члена праўлення "Вясны". – "Гэтыя ганебныя рэпрэсіўныя практыкі ў дачыненні да праваабаронцаў патрабуюць рашучых дзеянняў з боку ключавых міжнародных суб'ектаў".

Бяляцкі, Стэфановіч і Лабковіч былі адвольна затрыманыя 14 ліпеня 2021 года ў межах больш шырокіх рэпрэсій супраць беларускай грамадзянскай супольнасці пасля аспрэчваемых прэзідэнцкіх выбараў, якія прайшлі ў жніўні 2020 года. Першапачаткова яны былі затрыманыя і ўтрымліваліся пад вартай на працягу 14 месяцаў па ілжывых абвінавачваннях ва "ўхіленні ад выплаты падаткаў" (частка 2 артыкула 243 Крымінальнага кодэкса Беларусі), але цяпер яны паўстаюць перад судом па сфабрыкаваных абвінавачваннях у "кантрабандзе арганізаванай групай" (ч. 4 арт. 228 КК) і "фінансаванні групавых дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак" (ч. 2 арт. 342 КК). Гэтыя новыя абвінавачванні былі выстаўленыя супраць іх толькі ў верасні 2022 года, што пакінула праваабаронцам і іх адвакатам мала часу для падрыхтоўкі новай стратэгіі абароны.

Чакаецца, што вясноўцы правядуць больш за 10 гадоў у турме ў якасці адплаты за законную праваабарончую дзейнасць

Бяляцкі, Стэфановіч і Лабковіч пераследуюцца ў адплату за правядзенне законнай праваабарончай дзейнасці. Пракуратура прызнала незаконнай такую дзейнасць, як: аказанне дапамогі адвольна затрыманым удзельнікам мірных пратэстаў, аплата паслуг адвакатаў, арганізацыя незалежнага маніторынгу выбараў і працяг дзейнасці "Вясны" пасля яе афіцыйнай ліквідацыі.

Судовы працэс над Бяляцкім, Стэфановічам і Лабковічам, а таксама папярэдні перыяд расследавання суправаджаліся шматлікімі парушэннямі правоў чалавека і стандартаў справядлівага судовага разбору: у зале суда трое палітзняволеных былі закутыя ў кайданкі і ўтрымліваліся ў клетцы; матэрыялы справы і слуханні вяліся на рускай мове, у той час як першай мовай вясноўцаў, на якой яны размаўляюць, з'яўляецца беларуская; праваабаронцам не было прадастаўлена дастаткова часу для азнаямлення з усімі матэрыяламі справы; у залу суда не былі дапушчаныя ні незалежныя СМІ, ні незалежныя назіральнікі.

Арганізацыі, якія падпісалі дакумент, яшчэ раз рашуча асуджаюць крымінальны пераслед Алеся Бяляцкага, Валянціна Стэфановіча і Уладзіміра Лабковіча і паўтараюць свой заклік да беларускіх уладаў вызваліць іх неадкладна і безумоўна, зняць з іх усе абвінавачванні і спыніць судовы пераслед усіх праваабаронцаў у краіне.

1. ACAT Suisse
2. Amnesty International
3. ARTICLE 19
4. The Barys Zvozskau Belarusian Human Rights House
5. Campax
6. Civil Rights Defenders
7. European Platform for Democratic Elections (EPDE)
8. FIDH (International Federation for Human Rights), within the framework of the Observatory for the Protection of Human Rights Defenders
9. Freedom House
10. Front Line Defenders
11. Helsinki Foundation for Human Rights
12. Human Rights House Foundation
13. Human Rights Watch
14. The International Bar Association’s Human Rights Institute (IBAHRI)
15. Libereco - Partnership for Human Rights
16. Netherlands Helsinki Committee
17. Norwegian Helsinki Committee
18. Östgruppen - Swedish initiative for Democracies and human rights
19. Right Livelihood
20. World Organisation Against Torture (OMCT), within the framework of the Observatory for the Protection of Human Rights Defenders
21. People in Need