Прадстаўнікі грамадзянскай супольнасці заклікалі Савет Еўропы заняць больш актыўную пазіцыю ў дачыненні да сітуацыі ў Беларусі

12 красавіка на пасяджэнні Камітэта па палітычных пытаннях Парламенцкай асамблеі Савета Еўропы адбыўся «абмен думкамі» па сітуацыі ў Беларусі. У якасці спікераў перад парламентарыямі выступілі беларускія праваабаронцы Алесь Бяляцкі (Праваабарончы цэнтр «Вясна») і Алена Танкачова (Фонд развіцця прававых тэхналогій), а таксама прадстаўнікі Камітэта міжнароднага кантролю за сітуацыяй з правамі чалавека ў Беларусі: Андрэй Юраў (дырэктар па развіцці Маскоўскай Хельсінкскай Групы , кіраўнік Міжнароднай назіральнай місіі) і Майкл Гамільтан (член Экспертнай групы АБСЭ па свабодзе мірных сходаў, каардынатар групы экспертаў пры Спецыяльны дакладчык Камітэта па падзеях 19 Снежань 2010 года).

У пачатку пасяджэння яго ўдзельнікі ўшанавалі памяць ахвяр тэракта ў мінскім метро 11 красавіка, адзначыўшы, што смуткуюць разам з пацярпелымі і членамі іх сем'яў. Аднак гэта ні ў якай меры не адмяняе актуальнасці размовы аб сітуацыі з правамі чалавека ў краіне пасля падзей 19 снежня.
 
Алесь Бяляцкі апісаў бягучую сітуацыю з правамі чалавека ў Беларусі як найгоршую за апошнія 15 гадоў. На яго думку, да той пары, пакуль не будуць вызваленыя палітычныя зняволеныя, ніякіх афіцыйных міжнародных кантактаў з беларускімі ўладамі быць не павінна.
 
Алена Танкачова заклікала Савет Еўропы, роўна як і іншыя міжурадавыя структуры, пры вядзенні палітычнага дыялогу з Беларуссю не паніжаць планку ўласных раней вылучаных патрабаванняў у дачыненні да сітуацыі з правамі чалавека і вяршэнствам права ў краіне, уключаючы адпаведныя рэкамендацыі ПАРЕ, «12 пунктаў» ЕС і т . д., з якіх да цяперашняга моманту фактычна ні адно не было выканана беларускімі ўладамі. На яе думку, раўнапраўным бокам такога дыялогу павінна стаць грамадзянская супольнасць Беларусі, і Савет Еўропы павінен гэтаму спрыяць, выкарыстоўваючы ўсе наяўныя магчымасці. Аднак пры гэтым трэба ўлічваць рызыку таго, што беларускія ўлады могуць спрабаваць імітаваць вядзенне падобнага дыялогу, не будучы ў ім па-сапраўднаму зацікаўленыя.
 
Па словах Андрэя Юрава, Савету Еўропы пара вярнуць сваю згубленую пазіцыю лідэра сярод міжурадавых арганізацый, якія прасоўваюць стандарты правоў чалавека, дэмакратыі і вяршэнства права ў Беларусі. Пры гэтым асаблівую ўвагу неабходна звярнуць на пытанні абароны праваабаронцаў і захавання фундаментальных правоў чалавека, перш за ўсё, свабоды асацыяцый, свабоды сходаў і свабоды выказвання думкі, а таксама права на справядлівае судовае разбіральніцтва і свабоды ад катаваньняў і жорсткага абыходжання. На думку кіраўніка Міжнароднай назіральнай місіі, у сапраўдны момант вельмі неабходная сур'ёзная і ўзважаная міжнародная прававая ацэнка падзеяў 19 снежня 2010 гады, якая магла б быць выкарыстана ў ходзе маючых адбыцца судовых працэсаў супраць іх удзельнікаў, а таксама стаць сур'ёзнай падставай для перагляду ўжо вынесеных прысудаў. Дэлегаты ПАСЕ, апроч іншага, могуць заклікаць іншыя органы і структуры Савета Еўропы, у тым ліку Камісара па правах чалавека і Венецыянскую камісію, да больш актыўных дзеянняў у дачыненні да Беларусі (нават нягледзячы на ​​тое, што яна не з'яўляецца сябрам Рады Еўропы).
 
Майкл Гамільтан пракаментаваў нядаўняе рашэнне аб запуску Маскоўскага механізму АБСЭ ў дачыненні да Беларусі, нагадаўшы прысутным пра тое, што гэта шмат у чым з'явілася заслугай грамадзянскіх арганізацый, якія ў студзені гэтага года ініцыявалі адпаведны зварот да дзяржаў-удзельніц. Гэта адзін з нешматлікіх інструментаў АБСЕ ў сферы «чалавечага вымярэння», які можа ўжывацца і без згоды самой дзяржавы. За ўвесь час свайго існавання Маскоўскі механізм (з 1991 г.) ужываўся ўсяго толькі 6 разоў, у апошні раз - у 2002 годзе ў дачыненні Туркменістана. Аднак, па словах Гамільтана, Маскоўскі механізм АБСЕ - не панацэя, ён не павінен падмяняць сабой іншыя ініцыятывы па правядзенні міжнароднага расследавання падзей 19 снежня 2010 года і наступнаму маніторынгу сітуацыі з правамі чалавека і становішчам грамадзянскай супольнасьці ў Беларусі - як міжурадавыя, так і прадпрымаемыя сіламі грамадзянскага грамадства.
 
На думку спецдакладчыка ПАРЕ па сітуацыі ў Беларусі Сінікі Хурскайнэн (Фінляндыя), са студзеня 2011 года, калі ПАСЕ на сваёй папярэдняй сесіі прыняла рэзалюцыю па Беларусі, сітуацыя з правамі чалавека ў краіне не палепшылася. Наадварот, за гэты час узніклі новыя падставы для занепакоенасці, а таму прагрэсу ў адносінах ПАСЕ і Беларусі быць не можа і кантакты з беларускімі ўладамі на вышэйшым узроўні павінны пакуль застацца замарожанымі. Аднак ПАСЕ павінна працягваць супрацоўнічаць з беларускімі дэмакратычнымі сіламі, грамадзянскай супольнасцю, незалежнымі СМІ і праваабаронцамі.

Беларускім праваабаронцам і прадстаўнікам Камітэта міжнароднага кантролю таксама атрымалася асобна пагутарыць з членамі нядаўна створанага рашэннем Бюро Асамблеі часовага (ad hoc) камітэта па расследаванні падзей 19 сьнежня 2010 г. і наступнага пераследу апазіцыі, які ўзначаліў дэлегат Чэхіі Томаш Ірса. З сябрамі камітэта была дасягнутая дамоўленасць аб супрацоўніцтве і абмене інфармацыяй са Спецыяльным дакладчыкам Камітэта міжнароднага кантролю.