Прыемная навіна - вобшукі завершаны, а мяне адпускаюць

Працяг лістоў зняволенага праваабаронцы Алеся Бяляцкага, напісаных ім у бабруйскай калоніі, з блогу на Белпартызане:

Бабруйск, 15.05.2013

Хлопцы ў цывільным з чырвонымі пасьведчаньнямі прайшліся па пакоях. Яны былі відавочна разгубленыя, бо чакалі ўбачыць тут плойму народу. Затым яны са спрэчкамі выправадзілі з кватэры праваабаронцаў і журналістаў, запрасілі панятых. Галоўны хлопец у цывільным зазірнуў у прыбіральню, убачыў у стульчаку разьмяклы папяровы камяк, бо ня ўсё з таго, што я драў, змылася. Ён чмыхнуў, але ў стульчак не палез. Падумаў, штосьці зьмікіціў і закамандаваў іншыму хлопцу ў цывільным праверыць вокны. Той убачыў на варыўні, што краты адчыняюцца, вярнуўся і буркнуў пра гэта. Галоўны хлопец у цывільным чмыхнуў яшчэ раз. Позна, усьміхнуўся я сам сабе.

Пачаўся вобшук. Бліжэйшыя суседзі з пад’езду панятымі не пайшлі, паадмаўляліся, прыявілі негалосную салідарнасьць. Сядзелі незнаёмыя людзі з іншых пад’ездаў нашага дому і спачувалі. Галоўны хлопец у цывільным патэлефанаваў, мабыць, свайму начальніку і даклаў: “Пакуль яны зачыненыя сядзелі, “мурзілкі” усе падралі і змылі ў туалет, а ноўтбукі натоўп вынес, які ў кватэру зайшоў”. Я ізноў пасьміхнуўся сам сабе. Маніць галоўны хлопец яшчэ галаўнейшаму, ня хоча прызнавацца, што дапусьцілі нядбайнасьць, пра вакно на варыўні яны не дадумаліся. І сказаў жа як: “мурзілкі”. Тут, дзе я зараз знаходжуся, гэтае слова мае вельмі канкрэтны сэнс, але тады я яго яшчэ ня ведаў.

Вобшук ідзе па знаёмай мне ўжо схеме, як было гэта месяц таму – пакой за пакоем. Просяць мяне адчыніць усе верхнія шуфлядкі сталоў, зачыненыя на замочкі. Я шукаю ключыкі, якія валяюцца ў пісьмовых прыборах сярод змацовак і прысьцебак ды іншай канцэлярскай дробязі, знаходжу іх і адчыняю. У адным пакоі забіраюць з шуфлядкі стала нейкія неістотныя паперы. У другім пакоі знаходзяць ноўтбук у канапе, які туды схавала адная з вясновак. Яна пайшла з офісу яшчэ да асады, і мы нават ня ведалі, што гэты стары, цяжкі ноўтбук ляжыць ў шуфлядзе пад канапаю. Мне зусім ня шкода яго.

Хлопцы ў цывільным ніякім чынам не выказваюць сваіх эмоцыяў. Проста працуюць, будзённа, метадычна і наспрактыкавана. Яны шукаюць паперы, флэшкі, дыскі, усялякія носьбіты інфармацыі. Твары іхнія засяроджаныя і заклапочаныя. Старэйшы хлопец спрабуе жартаваць і хахміць. Я ніяк не рэагую на ягоныя прапановы сустрэцца ў больш спакойнай атмасферы і паразмаўляць, “папіць чайку”. Я пільна назіраю за тымі, хто праводзіць вобшук, каб ня дай Бог, нічога не падкінулі. Хаця, мабыць, калі захацелі б, дык падкінулі б, і маё пільнаваньне не дапамагло б. У чымсьці яны робяць ляпы, а ў нечым – прафесіяналы.

Урэшце вобшук сканчаецца, мне на рукі аддаюць акт з пералікам забраных паперак і ноўтбуку. Але яны не сыходзяць проста так. “Праедземце з намі”, – гаворыць галоўны хлопец у цывільным. “Куды?” – пытаюся я. “Ва ўправу”, – адказвае ён і пасьміхаецца. Мабыць, на допыт, думаю я, няўжо затрымаюць. Пустая справа. Пустая, як наш бедны офіс.

Асада кватэры пачалася дзесьці пасьля чатырох, каля пяці яны ўвайшлі ў офіс, зараз было дзесьці каля сямі гадзінаў вечара.

Мы выйшлі на вуліцу. Было ўжо цёмна. У студзені дзень зусім кароткі. На вуліцы стаялі чакалі журналісты і калегі-праваабаронцы. Я сказаў сваім вясноўцам, што мяне вязуць ва ўправу, мабыць, на допыт. Мы сядаем у машыну і яна кіруе … на плошчу Перамогі. Па дарозе мне паказваюць іншы ордэр на вобшук кватэры, дзе я жыву з жонкаю і сынам.

Калі праходзіла асада нашага офісу я патэлефанаваў жонцы і коратка паведаміў ёй. Яна ў той час яшчэ працавала. Вось жа мы пад’ехалі да нашага дому. Я сказаў, што ключоў ад кватэры ня маю, схітрыў, вядома. Ключы ляжалі ў мяне ў кішэні. Галоўны хлопец у цывільным звоніць да некага з суседзяў і просіць, каб адчынілі дзьверы ў пад’езд. Мы ўзьнімаемся на трэці паверх, падыходзім да дзьвярэй і звонім. Цішыня. Ніхто не адчыняе. “Жонка на працы, а сын недзе ходзіць”, – тлумачу я, гаворачы палову праўды. Сын у гэты час быў удома.

Адам потым распавёў, што падыйшоў і паглядзеў на экран відэадамафону, убачыў там мяне разам з некалькімі незнаёмымі мкжыкамі і зноў, як і ўранку, вырашыў не адчыняць, пайшоў спаць далей. “Ну, у цябе і нервы, Адам”, – пазайздросьціў яму я.

Мы з хлопцамі ў цывільным тым часам пайшлі ад кватэры ў дол лесьвіцы. Яны вырашылі, што стаяць пад дзьвярыма – марна губляць час.

У гэты час на вуліцы хлапцы ў цывільным раіліся, што рабіць далей: “Ну што, будзем чакаць?” “Паедзем у вёску”. І яны паказалі мне трэці за сёньня ордэр на вобшук у нашай вясковай хаце. “Ключы ад хаты ў Вас ёсьць?” – запыталіся ў мяне хлопцы ў цывільным. Я, пару секунд падумаўшы і прыкінуўшы, што вялікага сэнсу затрымліваць вобшук на вёсцы няма, адказаў: “Ёсьць”. “Тады паехалі”.

Мы пераселі з старой машыны, на якой мяне былі прывезьлі ад офісу да дому, на нейкую новую порсткую іншамарку з таніраваным шклом. Двое хлопцаў селі паабапал мяне, на заднім сядзеньні, а трэці – за рулём, і мы пакацілі ў Ракаў.

Надвор’е прыкметна псуецца, ідзе нейкі дождж зь лёдам, вось табе і студзень. Выезд па гродзенскай шашы хоць і шырокі і зручны, але дарога кепска праглядаецца, і кіроўца то дае газу так, што нас аж уціскае ў мягкую сьпінку сядзеньня, то рэзка скідвае, так, што мы рукамі ўпіраемся ў пярэднія сядзеньні. Машына дазваляе ехаць хутка і хлопец-кіроўца не пазбаўляе сябе асалоды лішні рах газануць.

Па дарозе мы размаўляем. Я ім кажу, што дарэмна яны ўлазяць у такія справы. Гэта не дадае ім ані лішніх балаў, ані павагі ў грамадзтве, а наадварот. Хлопцы ў цывільным часам перамаўляюцца паміж сабой, і з урыўкаў іхніх размоваў я даведваюся, што іхняя група – зборная, з усяе краіны.

Урэшце мы прыяжджаем у Ракаў. Там нас ужо чакае яшчэ адная машынка. У вёсцы рана кладуцца спаць, і стаіць ужо глухая студзеньская ноч. Хлопцы шукаюць панятых. Большасьць хатаў з цёмнымі вокнамі, усё ж знаходзяць суседзяў на другім баку вуліцы. Уяўляю сабе, што тыя думаюць. Сюды, мабыць, такія хлопцы не прыяжджалі з 50-х гадоў.

На ганку нашай хаты ляжыць прыблудны сабака па мянушцы Воўк, кудлаты як два ваўкі разам, бязкрыўдны і мала здатны да аховы. На чужых людзей ён то брэша, то маўчыць, пад свой настрой. Але зараз уначы ён выглядае пагрозьліва. Хлопцы ў цывільным яго апасаюцца. Ён ляжыць пад ганкавым дашком проста каля дзьвярэй. Нагрэў там сабе кілімчык, лянуецца, ня хоча ісьці пад дождж, так што я з цяжкасьцю спіхваю яго. Я адчыняю дзьверы і мы ўваходзім.

Ізноў вобшук пачынаецца з стандартнай фразы добраахвотна выдаць усе рэчы, зброю, каштоўнасьці, захоўваньне якіх незаконнае. Суседка-панятая гучна гаворыць хлопцам у цывільным з яўнаю падтрымкаю мяне: “Суседзі ў нас добрыя!” А тым усё-роўна, якія тут у суседзяў суседзі. Вобшук ідзе. Забіраюць некалькі старых квіткоўна аплату адвакацкай дапамогі. Старэйшы хлопец гаворыць, што пасьля гэтага вобшуку вернемся на плошчу Перамогі і вобшук працягнецца ў кватэры. Мой сотавы тэлефон па іхнім загадзе выключаны. Я прапаноўваю патэлефанаваць жонцы, якая ўжо мусібыць удома, з тым, каб там правялі вобшук бяз нас.хлопцы ў цывільным раюцца і пагаджаюцца. Я тэлефаную жонцы і кажу, каб запусьціла іншую каманду хлопцаў у цывільным на вобшук. Я прашу, каб яна з сынам пільна назірала за імі. Ужо каля дзесяці вечара. Сваім хлопцам я паведамляю: няхай іхнія калегі звоняць у дзьверы, жонка ўжо ўдома.

Дзесьці праз гадзіну мы едзем назад. Вынікі вобшуку ў вёсцы нулявыя.

Галоўны хлопец у дарозе ўсё жартуе: “Прыходзьце пасьля, пагаворым, спакойна, за гарбатаю”. Хоць і кажа жартаўлівым тонам, але відаць, што фразы гэтыя завучаныя напамяць і паўтараліся няраз. Я адказваю яму пытаньнем на прапанову: “Вы ведаеце, калі мяне ўпершыню іншы дзядзька ў цывільным запрашаў на гарбату? У 87-м годзе. Вы тады яшчэ ў школу хадзілі”. Ён ніякавата замаўкае. Ягоныя калегі коратка гагочуць.

Мы ўяжджаем у Менск. З боку гродзенскай шашы Менск хутка забудоўваецца. Паўз магістраль дамоў нарасло на вачах за апошнія гады, як грыбоў. Цяпер я ўжо з хлопцаў у цывільным знушчаюся: “Жывеце на ўсім гатовым, ні пра што не дбаеце. Дзяржава вас усім забясьпечвае”. І патрапіў у балючую кропку. Устрапянуліся і загаварылі ўрэшце чалавечымі галасамі: “Ды дзе там! Па 15 гадоў служым, а жытла свайго дасюль яшчэ няма!” Калі столькі служаць, значыць, маёры, раблю выснову я.

Мы пад’ехалі пад самы дом. Прыемная навіна – мяне адпускаюць. Я ўзьнімаюся ў кватэру. Вобшук там толькі як скончыўся. Два нашых кампутары стаялі зламаныя, без памяці. А болей і забіраць не было чаго. “Фу, – гідзіцца жонка, – усю бялізну перапаролі, прыйдзецца ўсё перамываць”.

На гадзінніку ўжо каля дванаццаці. Спаць зусім ня хочацца. Жонка распавядае, што калі хлопцы ў цывільным заходзілі на вобшук, Адам змусіў усіх прадстаўляцца. У выніку, з пяці ў кватэру зайшло толькі двое. Астатнія засталіся чакаць на лесьвічнай пляцоўцы, не захацелі засьвечваца.

Падыходзяць, нягледзячы на позьні час, калегі. Мы сядзім на варыўні, адчыняем пляшку і выпіваем яе. Усе ўзбуджаныя пасьля сёньняшняга доўгага дня. Здаецца, што зусім побач з намі прайшоў-прагрукатаў цягнік, і нас пагрозьліва хістанула хваляй гарачага паветра. Але не зачапіла.

Дык што ж робім далей? Радзімся. Вырашаем – працуем далей! Бо няма каму болей. Як у той казцы ў Аркадзя Гайдара. Прыйшоў час і на мальчыша-кібальчыша, а ў нашым выпадку – на праваабаронцаў.