Кіраўнік СПЧ заступіўся за Міхася Кукабаку перад галоўным псіхіятрам Расійскай Федэрацыі

Сёння вядомаму дысідэнту споўнілася 79. Каля 17 з іх Міхась Кукабака правёў у няволі і ўжо 10 гадоў як ахвяра карнай псіхіятрыі спрабуе дамагчыся рассакрэчвання матэрыялаў экспертызаў, якія захоўваюцца ў Інстытуце імя Сербскага, дзе ён тройчы падвяргаўся судова-псіхіятрычным абследаванням.

За апошняе дзесяцігоддзе Міхась Кукабака прайшоў не адно кола зваротаў ва ўсе магчымыя інстанцыі - суды, пракуратуру, ФСБ як пераемнік савецкага КДБ - з просьбай запатрабаваць з інстытута Сербскага матэрыялы судова-псіхіятрычнай экспертызы за 1970 года і даць яму для азнаямлення. Але выніку не дамогся. Савецкаму дысідэнту і палітвязню не збіраюцца выдаваць метады, якімі спрабавалі абвесціць яго вар'ятам 45 гадоў таму.

У гэтай перапісцы, якая зацягнулася на гады, цяперашні кіраўнік Дзяржаўнага навуковага цэнтра сацыяльнай і судовай псіхіятрыі імя В.П. Сербскага Зураб Кекелідзэ і яго намеснік сваю адмову ў азнаямленні Міхася Кукабакі з матэрыяламі экспертызы неаднаразова матывавалі тым, што толькі праваахоўныя органы, якія накіроўвалі яго на абследаванне, маюць права доступу да гэтых матэрыялаў: «... прадастаўленне названых дакументаў магчыма толькі па патрабаванні суб'екта, які прызначыў экспертызу, а таксама па патрабаванні следчага (суда), у вытворчасці якога знаходзіцца справа, калі яна тычыцца гэтай экспертызы або асобы, якая гэтую экспертызу праходзіла...». Але гэтай асобай з'яўляецца менавіта Кукабака, які лічыць, што «Закон аб рэабілітацыі» трактуецца кіраўніцтвам інстытута Сербскага адвольна, бо «рэабілітаваны за адсутнасцю складу злачынства мае неабмежаванае права ў азнаямленні з усімі следчымі матэрыяламі, паколькі ў дадзеным кантэксце яны расцэньваюцца як фабрыкацыя».

На думку Міхася Кукабакі, дадзеныя перашкоды ствараюцца свядома. Ён мяркуе, што матэрыялы праводзімых у дачыненні да яго псіхіятрычных экспертыз «кампраметуюць інстытут Сербскага і таму цяперашняе кіраўніцтва ўстановы так упарта ахоўвае іх ад «старонніх» вачэй».

Копіі дакументаў са справы Кукабакі 1970 г. у архіве маскоўскага "Мемарыялу"

«Дарэчы заўважу, што сп. Кекелідзэ пачынаў сваю кар'еру ў 1978 годзе ў інстытуце Сербскага. Менавіта тады і квітнела масавая фабрыкацыя ў гэтым «інстытуце» заказных дыягназаў на ўказанне спецслужбаў з мэтай дыскрэдытацыі крытыкаў улады. На фоне гэтага, сп. Кекелідзэ зрабіў там выдатную кар'еру», - кажа Міхась Ігнатавіч.

«КДБ у суаўтарстве з інстытутам Сербскага за невялікі артыкул у абарону рускага пісьменніка Анатоля Кузняцова (аўтара «Бабінага яра» - дакументальнага рамана пра зверствы гітлераўцаў у Кіеве) на шэсць з лішнім гадоў адправілі мяне за краты ў спецпсіхушку турэмнага тыпу, прызнаўшы «сацыяльна асабліва небяспечным для грамадства» (гэта цытата з прысуду). Начальнікам 4-га спецаддзяленне ў інстытуце Сербскага быў цяпер ужо нябожчык палкоўнік КДБ доктар Лунц Даніла Раманавіч, які прызначаў дыягназы не толькі мне, але і Уладзіміру Букоўскаму, Валерыі Навадворскай, генералу Грыгарэнку і шматлікім іншым дысідэнтам. Мяне прымусова змяшчалі ў інстытут Сербскага ў 1970, 1979 і 1982 гадах. Я выжыў і захаваў здароўе толькі дзякуючы таму, што нават сярод камуністаў і некаторых работнікаў праваахоўных органаў сустракаліся ў вядомай ступені прыстойныя людзі. Усё гэта кажу да таго, што ў сп. Кекелідзэ ёсць асабістыя матывы, каб не дапускаць мяне да архіўных матэрыялаў па справе шматгадовай даўніны», - лічыць дысідэнт.

Нягледзячы на ​​«эпідэмію сакрэтнасці» ў цяперашняй Расіі, Міхась Кукабака «вырашыў яшчэ пабадацца» з кіраўніцтвам інстытута Сербскага. Са сваёй шматгадовай гісторыяй ён звярнуўся да старшыні прэзідэнцкага Савета па правах чалавека Міхаіла Фядотава, які не пакінуў яго без увагі, паведаміўшы, што накіраваў адпаведны зварот Зурабу Кекелідзэ.

      «Даўно ні для каго не сакрэт, што ў 1960-я гады, асабліва пасля 1968-га, у СССР выкарыстанне псіхіятрыі ў палітычных мэтах становіцца адным з асноўных відаў палітычных рэпрэсій. Дастаткова назваць ўступіўшую ў дзеянне ў 1961 годзе Інструкцыю Міністэрства аховы здароўя СССР па неадкладнай шпіталізацыі псіхічных хворых, якія прадстаўляюць грамадскую небяспеку, якая ўжывалася ў выпадках, калі любыя законныя падставы для арышту адсутнічалі альбо калі ўлады імкнуліся пазбегнуць судовага працэсу, які мог бы прыцягнуць увагу грамадскасці.
      Савет лічыць сваім грамадзянскім абавязкам аказанне падтрымкі ахвярам рэпрэсій таталітарнага рэжыму, якія жывуць сярод нас. Іх засталося зусім няшмат, але ўчыненая ў дачыненні да іх несправядлівасць павінна быць адкупленая.
      Міхасю Ігнатавічу Кукабаку 3 снежня 2015 года споўніцца 79 гадоў.
      Мяркую, паважаны Зураб Ільіч, што, грунтуючыся на нормах дзеючага заканадаўства і чалавечым пачуцці справядлівасці, Вы маеце права і павінны прыняць рашэнне пра азнаямленне Міхася Ігнатавіча з рассакрэчанымі матэрыяламі праведзенай у дачыненні да яго псіхіятрычнай экспертызы, якія захоўваюцца ў архіве Цэнтра», - гаворыцца ў звароце Фядотава да Кекелідзэ, копія якога была накіраваная Міхасю Кукабаку.

Дысідэнт адзначае, што ўпершыню за многія гады яго зварот «быў добрасумленна вывучаны і па ім зроблены вельмі кваліфікаваны запыт у інстытут Сербскага». Цяпер галоўнаму псіхіятру Расіі давядзецца паламаць галаву, каб адказаць на запыт старшыні СПЧ, лічыць Міхась Кукабака.