Справаздача па маніторынгу пікету 22 чэрвеня ў Мінску

22 чэрвеня 2017 года на Кастрычніцкай плошчы ў Мінску праходзіла акцыя салідарнасці з затрыманымі па «справе патрыётаў»

Высновы:

1. Масавае мерапрыемства насіла выключна мірны характар ​​(калі "арганізатары маюць мірныя намеры і сход мае негвалтоўны характар"). Удзельнікамі не выкарыстоўваліся заклікі да гвалтоўных дзеянняў.
2. У ходзе масавага мерапрыемства адсутнічала магчымасць ідэнтыфікаваць супрацоўнікаў органаў аховы правапарадку, паколькі большасць з іх была ў цывільным адзенні.
3. Масавае мерапрыемства суправаджалася трансляванне на вялікім экране перадачы, прысвечанай пачатку Вялікай айчыннай вайны. Пасля таго, як удзельнікі пікету разгарнулі плакаты, была ўзмоцнена гучнасць транслявання перадачы, што можна расцаніць як стварэнне перашкодаў для рэалізацыі канстытуцыйнага права грамадзян на свабоднае выказванне меркавання.
4. Станоўчым момантам з'яўляецца эпізадычнае прысутнасць падчас масавага мерапрыемства інфармацыйнай групы ГУУС Мінгарвыканкама, аднак, на камунікацыю прадстаўнік такой группы ні з удзельнікамі, ні з журналістамі не ішоў.

Метадалогія маніторынгу

РПГА "Беларускі Хельсінкскі Камітэт" і Праваабарончы цэнтр "Вясна" праводзяць сістэматычнае назіранне за масавымі мерапрыемствамі ў Рэспубліцы Беларусь на падставе распрацаванай метадалогіі маніторынгу. Яна ўключае ў сябе: набор і навучанне назіральнікаў прынцыпам грамадскага кантролю, міжнародным стандартам правядзення мірных сходаў і метадалогіі назірання; запаўненне анкеты назірання падчас вочнага кантролю; апрацоўка анкет і напісанне маніторынгавай справаздачы. Анкеты назірання за масавымі мерапрыемствамі сумесна распрацаваныя праваабарончымі арганізацыямі і ўключаюць пытанні аб магчымасці выканання назіральнікамі і журналістамі сваіх функцый, аб паводзінах арганізатараў і ўдзельнікаў масавага мерапрыемства, супрацоўнікаў органаў аховы правапарадку, а таксама наяўнасць на масавым мерапрыемстве хуткай дапамогі. Назіральнікі дапускаюцца да назірання толькі ў выпадку згоды на выкананне правіл і прынцыпаў назірання (незалежнасць і палітычная нейтральнасць; апісанне фактаў, а не меркаванняў; неўмяшанне ў падзею, за якой назіраюць; прыхільнасць да прынцыпаў права: адмова ад любых формаў гвалтоўных дзеянняў і дыскрымінацыйных практык; карэктныя паводзіны).

Падчас выканання сваіх абавязкаў назіральнікі трымаюцца асобна ад удзельнікаў. Яны пазначаныя бэйджамі назіральніка і сінімі камізэлькамі з надпісам "#controlBY".

Папярэдняя інфармацыя

На 22 чэрвеня 2017 года ў сацыяльных сетках было анансавана правядзенне акцыі ў падтрымку палітвязняў і затрыманых па «справе патрыётаў».

Для назірання за дадзеным масавым мерапрыемствам былі накіраваныя два назіральніка, якія ажыццяўлялі бесперапынны і вочны маніторынг, прайшлі адпаведнае навучанне і былі пазначаныя належным чынам.

Ход масавага мерапрыемства

Падчас масавага мерапрыемства былі адзначаны наступныя факты:

1. Масавае мерапрыемства праходзіла 22 чэрвеня 2017 гады з 18:00 да 18:40. З 17:40 пачаўся збор удзельнікаў акцыі на Кастрычніцкай плошчы. А 18:00 колькасць удзельнікаў складала 8 чалавек. Таксама на плошчы з'явіўся адзін раз супрацоўнік інфармацыйнай групы міліцыі, двое супрацоўнікаў АМАП у форме, каля 25 супрацоўнікаў праваахоўных органаў у грамадзянскай вопратцы.
2. У 18.00 удзельнікі ўсталі ў адзін шэраг і разгарнулі плакаты з фатаграфіямі палітвязняў і затрыманых па «справе патрыётаў».
3. У 18.05 гук экрана, які трансляваў перадачу аб Вялікай айчыннай вайне, быў узмоцнены, удзельнікаў пікету атачылі супрацоўнікі міліцыі ў цывільным.
4. У 18:20 на плошчы з'явіўся супрацоўнік органаў унутраных спраў (прадстаўнік інфармацыйнай групы ГУУС) і без выкарыстання гукаўзмацняльнай апаратуры звярнуўся да ўдзельнікаў акцыі з патрабаваннем аб спыненні масавага мерапрыемства ў сувязі з адсутнасцю дазволу на яго правядзенне. Ён запатрабаваў ад удзельнікаў пакінуць масавае мерапрыемства пад пагрозай прыцягнення да адміністрацыйнай адказнасці. Пры гэтым спецыяльная апаратура для ўзмацнення гуку пры ім мелася.
5. Актывісты агучылі свае патрабаванні аб вызваленні палітычных зняволеных.
6. Чацвёра супрацоўнікаў органаў унутраных спраў у цывільным адзенні фіксавалі ход масавага мерапрыемства на відэакамеры, хаваючы свае асобы ад фотакамер.
7. У 18.29 па праспекце Незалежнасці міма пікету праехаў аўтазак. Пасля таго, як удзельнікі масавага мерапрыемства пачалі разыходзіцца, назіральнікі прайшлі за імі, паколькі была высокая верагоднасць іх затрымання. Супрацоўнікі органаў унутраных спраў у цывільным адзенні суправаджалі ўдзельнікаў акцыі да прыпынкаў грамадскага транспарту.
8. Прысутнічалі прадстаўнікі СМІ, якія фіксавалі тое, што адбываецца на фота і відэа, мелі зносіны з удзельнікамі акцыі. Перашкодаў для працы журналістаў і назіральнікаў не зафіксавана.
9. Удзельнікі акцыі не выкарыстоўвалі заклікаў да гвалтоўных дзеянняў.
10. На масавым мерапрыемстве ўдзельнікі трымалі наступныя плакаты: расцяжка "Свабоду палітвязням", "Свабоду Паліенку (free Polienko)",  фатаграфію з выявай Сяргея Стрыбульскага, плакат «Чаму нельга прыслухоўвацца ды народа! А трэба арыштоўваць, штрафаваць і ціснуць!».

Рэкамендацыі:

Супрацоўнікам праваахоўных органаў:

* Ажыццяўляць ахову грамадскага парадку падчас масавых мерапрыемстваў у форменнай вопратцы і быць пазначаных ідэнтыфікацыйнымі сродкамі (бэйджамі або нагруднымі знакамі);

* Інфармацыйнай групе ГУУС Мінгарвыканкама кантактаваць з журналістамі і назіральнікамі, прысутнічаць на працягу ўсяго мерапрыемства.

Суб'ектам, якія валодаюць правам заканадаўчай ініцыятывы:

* Ініцыяваць змены ў заканадаўства з мэтай прывядзення яго ў адпаведнасць з міжнароднымі стандартамі ў галіне свабоды мірных сходаў.