"Жыве Беларусь!", ці Як схадзіць на мірную акцыю без наступстваў

1. Ці магу я прыняць удзел у мірным шэсці або мітынгу?

Міжнароднае права ў галіне правоў чалавека і Канстытуцыя Беларусі гарантуюць права на свабоду мірных сходаў. Таму кожны і кожная з нас могуць прымаць удзел у мірнай акцыі.

2. Што можа быць, калі прыняць удзел у масавым мерапрыемстве, заяўка, на правядзенне якога, не падавалася ці была адхіленая мясцовым органам кіравання?

За любы ўдзел у масавым мерапрыемстве без дазволу выканкама прадугледжана адміністрацыйная адказнасць - папярэджанне, або накладанне штрафу ў памеры да трыццаці базавых велічынь, або адміністрацыйны арышт.

Аднак, кожны сам вырашае, абмяжоўвацца гэтым ці не. 

3. Як апранацца і што я магу ўзяць з сабой?

Апранацца лепш за ўсё цяпло і зручна. Пры гэтым трэба памятаць, што Закон "Аб масавых мерапрыемствах" у артыкуле 11 забараняе:

"Мець пры сабе халодную, агнястрэльную, газавую цi iншую зброю, выбуховыя рэчывы і боепрыпасы, прадметы, дзеянне якіх заснавана на выкарыстанні гаручых рэчываў, іх імітатары і муляжы, а таксама спецыяльна вырабленыя або прыстасаваныя прадметы, выкарыстанне якіх можа ўяўляць пагрозу жыццю і здароўю людзей або прычыніць матэрыяльную шкоду грамадзянам і арганізацыям".

Акрамя таго, таксама ўдзельнікам забаронена хаваць свае асобы, у тым ліку з выкарыстаннем масак, іншых прадметаў і (або) сродкаў для цяжкасці ўстанаўлення іх асобы.

4. А пашпарт трэба браць?

Пашпарт варта браць з сабой заўсёды, інакш супрацоўнікі міліцыі могуць затрымаць вас для высвятлення асобы тэрмінам да 3 гадзін.

5. А можна браць бел-чырвона-белы сцяг? А транспаранты і плакаты?

Падчас акцыі можна выкарыстоўваць толькі не забароненую сімволіку. Да забароненай жа адносіцца сімволіка, не зарэгістраваная ва ўстаноўленым законам парадку (напрыклад, сімволіка незарэгістраваных партый і арганізацый), або якая распальвае сацыяльную, расавую, нацыянальную ці рэлігійную нянавісць і варожасць.

На плакатах забаронена размяшчаць заклікі да гвалту і экстрэмізму. Калі вашы транспаранты не ўтрымліваюць такіх лозунгаў і заклікаў - можна браць.

Што тычыцца бел-чырвона-белага сьцяга, то ён з'яўляецца гістарычным сімвалам, прыносіць яго з сабой можна.

6. Як сябе паводзіць на мітынгу або іншым масавым мерапрыемстве? Ці можна выкрыкваць лозунгі?

Мітынг і іншае масавае мерапрыемства - месца для мірнага выказвання свайго меркавання.

Паводзьце сябе мірна і спакойна. Пры гэтым важна памятаць, што варта паважаць іншых удзельнікаў і не перашкаджаць ім выказваць сваё меркаванне.

Не варта прыходзіць у стане алкагольнага або наркатычнага ап'янення.

Не "хуліганьце" і выконвайце законныя (але толькі законныя!) патрабаванні супрацоўнікаў міліцыі і арганізатараў.

Можна выкарыстоўваць лозунгі, крычалкі, калі яны не ўтрымліваюць заклікаў да гвалту, ці да распальвання сацыяльнай, расавай, нацыянальнай або рэлігійнай варожасці.

7. Ці магу я фатаграфаваць і здымаць тое, што адбываецца? А супрацоўнікаў міліцыі?

Паколькі акцыя - публічная падзея і месца, то ўсё, што адбываецца можна фіксаваць.

Акрамя таго, згодна з Законам "Аб органах унутраных спраў", дзейнасць супрацоўнікаў органаў унутраных спраў з'яўляецца галоснай, адкрытай для грамадзян і сродкаў масавай інфармацыі.

8. Як зразумець, хто перада мной: ўдзельнік або супрацоўнік "па грамадзянцы"?

Часта на акцыях прысутнічаюць супрацоўнікі ў цывільным адзенні, якія назіраюць за тым, што адбываецца, часам затрымліваюць мірных дэманстрантаў з ужываннем сілы, што можа выклікаць рэакцыю ў адказ і супраціў. Вызначыць іх можна па спецсродках - навушніку, рацыі, стылю адзення - спартыўны касцюм, як правіла, цёмна-сіняга колеру, красоўкі, шапка, і месцы размяшчэння - трымаюцца групамі па 2-4 чалавекі, ідуць збоку ці ззаду ўдзельнікаў акцыі.

Важна памятаць, што практычна любое дзеянне ў дачыненні да супрацоўніка міліцыі пры выкананні, нават калі ён не апрануты па форме, можа быць кваліфікавана як "гвалт, або пагроза гвалту ў дачыненні да супрацоўніка органаў унутраных спраў" і пацягнуць за сабой крымінальнае пакаранне аж да пазбаўлення волі.

9. Што рабіць, калі мяне спрабуюць затрымаць?

Пры затрыманні не супраціўляйцеся, але заўсёды прасіце прадставіцца і патлумачыць прычыну затрымання. У выпадку затрымання - звяртайцеся па дапамогу да праваабаронцаў.

Перад паходам на акцыю паклапаціцеся пра тое, каб у вас быў чалавек, які б ведаў, куды вы ідзеце, з кім і ў колькі вернецеся дадому, а таксама, што рабіць, калі вы не выходзіце на сувязь.

10. А што за людзі, апранутыя ў сінія камізэлькі, бываюць на акцыях?

Часта на акцыях прысутнічаюць незалежныя назіральнікі, якія пазначаныя адпаведным чынам: сінімі камізэлькамі з надпісам #ControlBY і бэйджамі. Яны глядзяць за тым, як праходзіць акцыя, ці парушае хтосьці парадак паводзін, фіксуюць недахопы. Пасля даюць сваю ацэнку ў справаздачы з пункту гледжання міжнародных стандартаў сходаў: на колькі мерапрыемства мірнае, на колькі эфектыўныя і прапарцыйныя дзеянні супрацоўнікаў міліцыі і г.д.