Два гады Вадзім дамагаецца праверкі па факце жорсткага абыходжання з боку сілавікоў, а ў СК кажуць, што дадзеных пра катаванні няма

Больш за год таму ПЦ "Вясна" стаў вядомы выпадак міліцэйскай жорсткасці ў дачыненні да прадстаўніка ЛГБТ-супольнасці. Аб няпростай гісторыі Вадзіма Нікіціна пазней напісаў партал tut.by.

Калі коратка, усё выглядала так: увосень 2017 года малады чалавек уступіў у перапіску з незнаёмцам ў сацыяльных сетках; некалькі настойлівых просьбаў - і Вадзім паддаўся ўгаворам і выслаў незнаёмцу інтымнае фота, першае якое трапілася на прасторах інтэрнэту. На наступны дзень у яго кватэру, размешчаную ў Фрунзенскім раёне г. Мінска ўварваліся невядомыя асобы, як аказалася пазней - супрацоўнікі міліцыі, якія вельмі груба абышліся з хлопцам.

Юрыстам ПЦ "Вясна" непасрэдна ад Вадзіма Нікіціна вядомыя падрабязнасці гэтага эпізоду, і паверце, тое, што апісаў у дэталях пацярпелы - цяжкае злачынства, здзейсненае як супраць інтарэсаў службы, так і супраць асобы па гамафобных матывах.

Далей затрыманага В. Нікіціна даставілі ў Партызанскі РУУС, без адваката сталі праводзіць нейкія працэсуальныя дзеянні, паралельна абражаючы, зневажаючы і схіляючы да дачы паказанняў супраць сябе. Апошняй кропляй стаў моцны ўдар па твары Вадзіма: пасля гэтага той схапіў канцылярскі нож, які ляжаў на стале  і нанёс сабе парэзы ў вобласці шыі, каб спыніць здзекі.

Пасля таго, як Вадзіма даставілі ў лякарню і аказалі экстраную дапамогу, яго накіравалі ў РНПЦ «Навінкі» для абследавання з нагоды спробы суіцыду.

Тут ужо Вадзім змог сустрэцца са сваім абаронцам - адвакатам Алегам Ракітай. І не толькі з ім: таксама да яго наведаліся і аператыўнікі, зусім не для расследавання жорсткага і зневажальнага абыходжання. Зразумеўшы, што тыя пагрозы, якімі шчодра «частавалі» яго з першых хвілін зносін супрацоўнікі міліцыі цалкам рэальныя, Вадзім Нікіцін даў падрабязныя тлумачэнні свайму адвакату і выехаў з Беларусі ў бяспечнае месца.

Следчы камітэт разбірацца ў сітуацыі пачаў па звыклай схеме: Нікіцін - без пяці хвілін злачынец, які схаваўся ад пераследу, а міліцыя проста выконвала свае функцыі. Нікога ў пагонах не бянтэжыў той відавочны факт, што  суды, на практыцы прызначаюць сімвалічнае крымінальнае пакаранне па такім складзе злачынства, па якім  абвінавацілі Нікіціна, не звязанае з пазбаўленнем волі, і што рэальная прычына уцёкаў Вадзіма - асцярогі за сваё здароўе, а то і жыццё.

Больш за тое, з самага пачатку праверку абставінаў перавышэння ўлады ў дачыненні да В. Нікіціна «разарвалі» на дзве часткі: праверку па абставінах здзекаў у кватэры (чым займаўся Фрунзенскі райаддзел СК) і зьбіцця ў РУУС (чым заняўся ... оперупаўнаважаны таго ж РУУС, які, зразумела, наколькі аб'ектыўны, і наогул не надзелены правам распачынання крымінальнай справы ў дачыненні да супрацоўнікаў міліцыі).

Паралельна, пры абставінах, якія не паддаюцца лагічнаму тлумачэнню, страціў права на адвакацкую дзейнасць О. Ракіта: малады адвакат так рэзка і грунтоўна пачаў абарону інтарэсаў В. Нікіціна, што  з СК ў Мінюст і адвакатуру прыйшло прадстаўленне, скарга, з указаннем розных парушэнняў адваката ў адносінах са следчым. Довады скаргі не пацвердзіліся; знайшоўся толькі нейкі дробны недахоп, які тычыцца фармулёўкі запаўнення бланка ордэра (гэты від працы адваката не быў апісаны ў адпаведнай інструкцыі, таму як правільна - ведае толькі намеснік міністра юстыцыі - былы пракурорскі начальнік і начальніца адпаведнага ўпраўлення Мінюста - былая суддзя); гэты недахопы нават у нашай «незалежнай» адвакатуры цягнуў максімум на заўвагу. Але даваць гэтую заўвагу Ракіце тэхнічна было ўжо нельга: за той час, пакуль адваката правяралі, яго калегі з вядомага адвакацкага бюро  з ім рассталіся; выйшаўшы ў пошуках магчымасці для працаўладкавання з Мінскай абласной калегіі адвакатаў, О. Ракіта ў Мінскую гарадскую калегію так і не трапіў: ніхто не захацеў даць прытулак у кансультацыі задзірліваму калегу. І ў выніку, той застаўся з ліцэнзіяй, але без сяброўства ў калегіі і права на дзейнасць, а Вадзім Нікіцін - без абранага ім самім і «дапушчанага» да справы адваката.

Таму наступныя доўгія месяцы прайшлі ў Нікіціна ў пошуку іншага адваката, які не адмовіўся б ад такой, багатай  на праблемы справы.Толькі вось чаканне было марным: па КПК знаёміцца ​​з матэрыяламі праверкі можа заяўнік. Адвакат - ня заяўнік, значыць знаёміцца ​​з дакументамі ён можа толькі седзячы побач з заяўнікам. А заяўніку, зразумелая справа, вяртацца ў краіну наўпрост у СІЗА да пануючых там парадкаў і да зносін з аператыўнікамі, абвінавачанымі ім у жорсткасці, нават дзеля трыумфу справядлівасці, рацыі няма. Вось такая няўдача ...

Каб неяк скрануць з месца непаваротлівы механізм і аднавіць праверку, у пракуратуру была накіраваная скарга, якая, нягледзячы на ​​тое, што была напісана без вывучэння матэрыялаў праверкі, паслужыла падставай для адмены пастановы аб адмове ва ўзбуджэнні крымінальнай справы.

Нагадаем, яшчэ да гэтай адмены, журналістам tut.by афіцыйны прадстаўнік СК Юлія Ганчарова паведаміла наступнае: «Пры гэтым вы павінны разумець галоўнае: чалавек абвінавачваецца ў распаўсюдзе парнаграфіі.

- Ці дае гэта права супрацоўнікам міліцыі на катаванні?

- Ён вырабляў парнаграфію. Ёсць дадзеныя. Аб'ектыўных дадзеных аб катаваннях няма».

І тут дарэчы задацца новымі пытаннямі: наогул, гэта сур'ёзна? Абвінавачванне ў здзяйсненні злачынства, дзе пакаранне, як правіла, зводзіцца да штрафу або ўмоўнага тэрміну ад абвінавачаньня ў здзяйсненні цяжкіх злачынстваў, дзе «галоўнае» - гэта адпраўленая па інтэрнэце карцінка?

Чаму пастановы аб адмове ва ўзбуджэнні крымінальнай справы адмяняліся не раз, у тым ліку - зусім нядаўна? Гэта - ад высокай якасці праведзенай праверкі? Адкажу сам - зусім не. Так адбылося, відавочна, таму, што нават павярхоўнай крытыкі вынесенай пастановы хапіла для таго, каб убачыць недахопы, якія ляжаць на паверхні. Але ў кантралюючых пракурораў не хапіла духу, адмяніўшы відавочна незаконную пастанову, распачаць крымінальную справу, адхіліць ад пасады тых, каго Нікіцін абвінаваціў у жорсткасці, правесці паўнавартаснае расследаванне і прыняць па ім вынікам аб'ектыўнае працэсуальнае рашэнне.

Наступнае пытанне: з якога часу асабістая перапіска з'яўляецца прадметам цікавасці праваахоўных органаў? Ці не вядзецца гэтая перапіска з мэтай правакацыі злачынства? Чаму на барацьбу з тым, што адбываецца, умоўна кажучы, у ложку паўналетніх прыватных асоб, кідаюць дзясяткі афіцэраў міліцыі і Следчага камітэта, якія атрымліваюць зарплату, будуюць льготныя «метры» жылплошчы, атрымліваюць льготна раннюю пенсію за кошт падаткаў гэтых самых асобаў?

Чаму афіцэраў міліцыі, якіх пацярпелая асоба абвінавачвае ў здзяйсненні цяжкага злачынства, не затрымоўваюць з такім жа шумам, як тую самую асоба, якая ўчыніла дзею даволі спрэчнай грамадскай небяспекі?

Пра гамафобные настроі ў грамадстве пытанняў задаваць не варта ... Гамафобія ўразіла грамадства даўно, і здаравее яно ад гэтай хваробы павольна, цяжка і не ўсё. А разуменне асаблівай ўразлівасці людзей іншай сэксуальнай арыентацыі прыходзіць яшчэ больш марудна і цяжэй. Менавіта гэта - галоўнае ў такой няпростай гісторыі.