FIDH выступіла з крытыкай канстытуцыйных змяненняў па прапанове Пуціна
Праваабарончы цэнтр "Вясна" далучыўся да заявы FIDH і іншых яе сяброўскіх арганізацый аб недапушчальнасці прапанаваных прэзідэнтам Расійскай Федэрацыі Уладзімірам Пуціным паправак у Канстытуцыю краіны і супярэчнасці іх міжнародным дагаворам.
20 студзеня 2020 года Прэзідэнт Расіі прапанаваў радыкальныя змены ў Канстытуцыю краіны, аднак, іх негатыўнае ўздзеянне на правы чалавека можа адбіцца далёка за межамі Расеі. FIDH і 35 яе членскіх арганізацый лічаць, што прапанаваныя папраўкі супярэчаць літары і духу Канстытуцыі – нібыта распрацаваныя з мэтай абароны нацыянальнага суверэнітэту, яны ўшчамляюць асноўныя правы расіянаў і ўяўляюць сабой спробу цяперашніх уладаў яшчэ больш кансалідаваць уладу ў сваіх руках. Нашыя арганізацыі асцерагаюцца, што ў выпадку прыняцця паправак, законапраект не толькі негатыўна паўплывае на сітуацыю з правамі чалавека ў Расеі, але і створыць небяспечны прэцэдэнт, які можа быць выкарыстаны ўрадамі іншых краінаў.
Адна з прапанаваных паправак фактычна дазволіць расійскім уладам выбарча не выконваць рашэнні міжнародных органаў. Расія, як правіла, абавязаная выконваць іх рашэння ў сілу таго, што яна ратыфікавала міжнародныя або рэгіянальныя канвенцыі, такія як Еўрапейская канвенцыя аб правах чалавека. Пасля таго, як змяненні ўступяць ў сілу, Расея зможа спасылацца на "неадпаведнасць інтэрпрэтацыі" міжнароднымі органамі палажэнняў таго ці іншага дагавора, каб не выконваць іх вырашэння. У прыватнасці, нацыянальныя ўлады лічаць, што многія рашэнні Еўрапейскага суда па правах чалавека і падобных яму органаў супярэчаць нацыянальным інтарэсам, а папраўка замацуе ў Канстытуцыі права не выконваць іх.
"Стварэнне канстытуцыйнага механізму, які дазволіць не імплементаваць палажэнні міжнародных дагавораў, можа сур'ёзна падарваць асновы міжнароднага права. У выпадку прыняцця паправак прапанаваны законапраект не толькі пагоршыць сітуацыю з правамі чалавека ў Расеі, але і можа стаць небяспечным прыкладам, якому могуць далучыцца іншыя краіны з мэтай ухілення ад міжнародных абавязацельстваў у галіне правоў чалавека", - заявіла Эліс Магвэ, прэзідэнт FIDH.
Законапраект быў распрацаваны рабочай групай, спецыяльна створанай для гэтага 15 студзеня - у той жа дзень, калі Пуцін упершыню абвясціў аб канстытуцыйных зменах падчас штогадовага паслання Федэральнаму Сходу. Дакумент, падрыхтаваны без паўнавартаснай кансультацыі з грамадзянскай супольнасцю ўсяго за чатыры дні, прапануе ўнесці істотныя змены ў 14 артыкулаў, якія адносяцца да розных частак Канстытуцыі, тады як федэральны закон "Аб парадку прыняцця і ўступлення ў сілу паправак да Канстытуцыі" патрабуе, каб закон аб папраўцы ахопліваў ўзаемазвязаныя змены канстытуцыйнага тэксту.
Ужо 23 студзеня законапраект быў аднагалосна прыняты ў першым чытанні ніжняй Палатай расійскага Парламента. Канчатковае чытанне, за якім рушыць услед галасаванне, чакаецца ў канцы лютага.
Выклікае трывогу не толькі змест паправак, але і ігнараванне ўладамі канстытуцыйна прадпісаных працэдур, неабходных для іх прыняцця. Паколькі прапанаваныя змены датычацца першых двух частак Канстытуцыі, "асновы канстытуцыйнага ладу" і "правы і свабоды чалавека і грамадзяніна", то ў гэтым выпадку артыкул 135 патрабуе прыняцця новай Канстытуцыі Канстытуцыйным Сходам з наступным правядзеннем рэферэндуму. У цяперашні час няма ні самога Канстытуцыйнага Сходу, ні нават закона аб гэтым органе. Аднак, замест таго, каб прытрымлівацца гэтых працэдур, улады гэтай вясной плануюць правесці агульнарасійскай галасаванне, каб надаць прапанаванай папраўцы бачнасць легітымнасці.
Імкненне ўладаў паставіць суверэнітэт дзяржавы найвышэй інтарэсаў народа, ігнаруючы пры гэтым нормы міжнароднага права, можа негатыўна адбіцца на сітуацыю з правамі чалавека ў Расеі, і пасля можа стварыць небяспечны прэцэдэнт для ўрадаў іншых краін. FIDH і яе 35 сяброўскіх арганізацый заклікаюць дэпутатаў не прымаць законапраект у другім чытанні, а расійскіх грамадзян – прагаласаваць супраць прапанаваных змяненняў на магчымым наступным агульнарасійскім галасаванні.
