“Маральнае дно нашай улады”. У Мазыры закрываюць Цэнтр для людзей з інваліднасцю Аўдыё
У Мазыры з 1995 года дзейнічае ўстанова Цэнтр медыцынскай рэабілітацыі дзяцей-інвалідаў і маладых інвалідаў з псіханеўралагічнымі захворваннямі “Радуга”. Зараз наведвае яго каля 50 дзяцей і дарослых, якія маюць цяжкія формы інваліднасці. Але мясцовы райвыканкам 30 сакавіка паведаміў — з 1 чэрвеня 2020 года Цэнтр будзе закрыты, а памяшканне будзе аддадзена пад дзіцячы садок.
Што не так у гэтай сітуацыі і якую рэакцыю гэта выклікала?
- Цэнтр "Радуга". Фота з сайта mcgp.by
Цэнтр быў створаны ў 1995 годзе на грошы дабрачынных арганізацый з Германіі. Але яны падтрымлівалі Цэнтр і на працягу ўсяго яго жыцця:
“Штогод яны прыязджалі і глядзелі, што патрэбна, напрыклад прафінансавалі пашырэнне дзвярных праёмаў, каб каляскі маглі праехаць”, — адзначае Уладзімір Целяпун, праваабаронца мазырскай філіі “Вясны”.
Для кіравання Цэнтрам раней была створана асветніцка-грамадская арганізацыя, але зараз уласнікам з’яўляецца мазырскі райсавет, а заснавальнікам — мазырскі райвыканкам.
“І з нейкага часу пачалі прызначаць такіх кіраўнікоў, якія выконвалі загад вышэйстаячых кіраўнікоў”, — дадаў Уладзімір Целяпун.
- Праваабаронца "Вясны" Уладзімір Целяпун. Фота з сайта palesse.press
Калі бацькі дзяцей з інваліднасцю, якія наведвалі Цэнтр, даведаліся, што ён будзе ліквідаваны, то стварылі ініцыятыўную групу па супрацьстаянні гэтаму. Мясцовыя ўлады прапанавалі ім альтэрнатыўныя варыянты: вазіць дзяцей у дзве іншыя ўстановы — ТЦСАН Мазырскага раёну і дзяржаўную ўстанову адукацыі "Мазырскі раённы цэнтр карэкцыйна – развіваючага навучання і рэабілітацыі". Але яны не падыходзяць, бо гэтыя ўстановы — сацыяльныя, а ў Цэнтры “Радуга” аказвалася і медыцынская дапамога. Тым больш, у прапанаваных варыянтах няма нават дастатковага безбар’ернага асяроддзя — у дзвярныя праёмы не праходзіць каляска, а на другі паверх няма ні пандусаў, ні ліфта. Пра гэта актыўныя бацькі заявілі, калі наведалі адну з такіх установаў.
Цікава, што ў 2016 годзе мясцовыя ўлады таксама спрабавалі закрыць Цэнтр. Але тады бацькі стварылі петыцыю і накіравалі яе ў Адміністрацыю прэзідэнта — і тады Цэнтр не закрылі. “Хутчэй за ўсё, менавіта з-за гэтай петыцыі”, адзначае Уладзімір Целяпун.
Зараз жа бацькі стварылі дзве петыцыі – на petitions.by і change.org, а вынікі накіравалі ізноў у Адміністрацыю Прэзідэнта. Але ў гэты раз бацькам прыйшоў адтуль адказ, што скарга перанакіраваная ў Гомельскі аблвыканкам. А той неўзабаве прызнаў рашэнне райвыканкама аб ліквідацыі цэнтра “Радуга” законным.
"Дасудовы парадак урэгулявання спрэчкі мы вычарпалі […].У нас ёсць прававая пазіцыя па справе для абароны сацыяльна-эканамічных правоў сваіх членаў і з ёй мы ідзем у суд”, – заявіў праваабаронца “Вясны” і прававы інспектар незалежнага прафсаюза РЭП Леанід Судаленка, калі маці наведвальнікаў Цэнтра звярнуліся да яго 5 мая.
Чаму зараз зварот з петыцыяй у Адміністрацыю Прэзідэнта не падзейнічаў? Праваабаронца Уладзімір Целяпун лічыць, што тады ўлады “былі проста не гатовыя, яны вывучылі рэакцыю людзей”. А зараз жа “яны выбралі зручны час — пандэмія”, у сітуацыі чаго германскі бок з’яўляецца неактыўным.
Акрамя петыцыі, бацькі з дапамогай Уладзіміра Целяпуна накіравалі ў канцы красавіка скаргу ў пракуратуру Мазырскага раёна. Але неўзабаве адтуль прыйшоў адказ, што гэтая скарга перанакіравана ў Мазырскі райвыканкам і Мазырскі райсавет для рэагавання.
Уладзімір Целяпун адзначае, што хоць Мазырскі райвыканкам і з’яўляецца ўласнікам Цэнтра, але ён павінен дзейнічаць у адпаведнасці законаў Рэспублікі Беларусь, хаця б у адпаведнасці з Законам “Аб нарматыўных прававых актах”, дзе гаворыцца, што “пры планаванні, падрыхтоўцы, прыняцці і рэалізацыі нарматыўных прававых актаў улічваюць меркаванне насельніцтва і інтарэсы яго розных груп…” — і менавіта гэты аргумент і ўказваўся ў скарзе ў пракуратуру.
- Фота: gomelspring.org
“Мая дачка наведвала Цэнтр 12 гадоў. Калі яна перастане праходзіць рэабілітацыю, якая там была, то ёй проста стане горш”,— распавяла адна з маці ў інтэрв’ю блогеру Сяргею Ціханоўскаму, які размясціў размову з зацікаўленымі ў Цэнтры бацькамі на сваім youtube-канале.
Як адзначыў Уладзімір Целяпун, першапачаткова блогер, які спецыяльна для гэтага прыехаў у Мазыр, хацеў весці менавіта стрым, але “паўсюль адключылі інтэрнэт”. Пазней, калі блогер выехаў, стала вядома, што па дарогах краіны яго пераследавала міліцыя.
У тым, што Цэнтр “Радуга”, які адначасова спалучае у сабе рэабілітацыю і сацыялізацыю, намагаюцца закрыць, ёсць і парушэнне Канвенцыі аб правах людзей з інваліднасцю:
“У Канвенцыі напісана, што ўмовы для людзей з інваліднасцю павінны паляпшацца, а не пагаршацца. А калі нават для аднаго чалавека ўмовы будуць пагоршаны, то гэта і ёсць парушэнне Канвенцыі”, — упэўнены праваабаронца.
“Гэтая ўся сітуацыя [дэманструе — заўв.] маральнае дно нашай улады. Замест таго, каб усё зрабіць лепш і ісці на дыялог, яны ў прыказным парадку проста адбіраюць. У цывілізаваным грамадстве так не робіцца, але ў нас усё магчыма”.
