За што пераследуюць падпісчыкаў тэлеграм-канала "Армія з народам"?
Апошні месяц масава пераследуюцца падпісчыкі телеграм-канала "Армія з народам". Гэтымі справамі ў Беларусі займаюцца супрацоўнікі Галоўнага ўпраўлення па барацьбе з арганізаванай злачыннасцю і карупцыяй МУС (ГУБАЗіК). У Праваабарончы цэнтр "Вясна" звярнуліся ўжо каля дзясятка падпісчыкаў гэтага тэлеграм-канала, якія адзначаюць брутальнасць і непрапарцыйнасць дзеянняў супрацоўнікаў ГУБАЗіК пры расследаванні гэтых справаў. За што і якім чынам пераследуюць іх, ці могуць прыцягваць да адказнасці толькі за факт прыналежнасці да гэтай супольнасці — разбіраемся з юрыстам Праваабарончага цэнтра» Вясна" Аляксеем Лойка.
- Калаж spring96.org
За што іх пераследуюць?
Як адзначыла начальніца ўпраўлення інфармацыі і грамадскіх сувязяў МУС Вольга Чамаданава ў інтэрв'ю "СБ", за тэлеграм-каналам "Армія з народам" ведамства назірае з чэрвеня.
"У неспрактыкаванага карыстальніка рэсурсу складвалася ўражанне, што арганізатары пазіцыянуюць сябе як супрацоўнікі сілавых ведамстваў, якія нібыта мала таго што не згодныя з існуючым рэжымам у краіне, дык яшчэ і гатовыя яму процідзейнічаць. У чаце актыўна заклікалі да сілавога ўздзеяння на прадстаўнікоў АУС і ўнутраных войскаў у дзень магчымых масавых пратэстаў, збору і каардынацыі ў пэўным месцы гатовых да актыўных дзеянняў радыкальна настроеных грамадзян. Абмяркоўваліся канкрэтныя спосабы процідзеяння, магчымыя правакацыі ў дачыненні да праваахоўнікаў", — распавядае яна.
З прычыны таго, што дадзеным пытаннем займаецца менавіта ГУБАЗіК МУС, то лагічна, што пераслед удзельнікаў телеграм-канала "Армія з народам" звязаны з ажыццяўленнем ім нейкай экстрэмісцкай дзейнасцю. Аднак па дадзеных Праваабарончага цэнтра "Вясна" ні адзін чалавек, якога затрымлівалі па гэтай справе, не быў прыцягнуты па "экстрэмісцкім артыкулах" — па артыкуле 17.11 КаАП (распаўсюд інфармацыйнай прадукцыі, якая змяшчае заклікі да экстрэмісцкай дзейнасці) або па артыкуле 130 КК (распальванне варожасці або розні). Затрыманне падпісчыкаў заканчваецца альбо судом па артыкулах 17.1 і 23.5 КаАП (дробнае хуліганства і абраза супрацоўніка), альбо папярэджаннем. Таксама праваабаронцам "Вясны" стала вядома пра дзве распачатыя крымінальныя справы паводле арт. 342 КК (Арганізацыя і падрыхтоўка дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак, альбо актыўны ўдзел у іх) на ўдзельнікаў тэлеграм-канала "Армія з народам" на мінчука Сяргея Лук'янава і салігарчанку Алену Колікаву.
Як пераследуюцца падпісчыкі "Армія з народам"?
Падпісчыкі "Армія з народам", якіх затрымлівалі за гэта, распавядаюць праваабаронцам "Вясны" аб брутальных дзеяннях супрацоўнікаў ГУБАЗіКа. Затрыманне падпісчыкаў "Арміі з народам" ажыццяўляюць каля дзесяці супрацоўнікаў, часта пры падтрымцы АМАПу, у 6-7 раніцы. З моманту затрымання іх закоўваюць ў кайданкі і пазбаўляюць магчымасці звярнуцца за юрыдычнай дапамогай. Супрацоўнікі ГУБАЗіКа адбіраюць тэхніку (смартфоны і кампутары) і пагражаюць крымінальнай справай па артыкуле 342 КК. На допытах распытваюць пра сувязь з Сяргеем Ціханоўскім, патрабуюць назваць імёны і прозвішчы ўдзельнікаў і адміністратараў канала "Армія з народам", а таксама хто фінансуе дзейнасць дадзенай супольнасці. Акрамя таго, пагражаюць звальненнем сваякоў з працы. Некаторыя расказвалі, што пагражалі рэпрэсіямі, калі яго сітуацыя будзе асветлена на "Вясне".
Затрыманым жанчынам пагражаюць пастаноўкай на СНС [сацыяльна небяспечнае становішча па дэкрэце №18]. Як распавяла адна з затрыманых жанчын, супрацоўнікі ГУБАЗіК дазваляюць сабе абразлівыя фразы накшталт "лепш бы ты сабе мужыка знайшла, каб не выпаўзала з-пад яго, тады ў палітыку табе некалі было лезці".
Пасля ператрусаў, брутальных затрыманняў і зневажальных допытаў гісторыі заканчваюцца прыкладна аднолькава: канфіскаваную тэхніку вяртаюць прыкладна праз тыдзень. Вядома, некалькі выпадкаў прыцягнення падпісчыкаў телеграм-канала "Армія з народам" па арт. 17.1 і 23.5 КаАП (дробнае хуліганства і абраза супрацоўніка). 21 ліпеня стала вядома аб двух узбуджаных крымінальных справах па арт. 342 КК на ўдзельнікаў гэтага телеграм-канала.
Грамадзяне распавядаюць таксама пра тое, што супрацоўнікі ГУБАЗіК даюць на подпіс пратакол апытання і папярэджанне. Але копіі гэтага папярэджання на рукі ім не выдаецца. Пасля гэтага іх вызваляюць, але яны застаюцца ў недасведчанасці адносна юрыдычных наступстваў гэтага папярэджання.
Супрацьдзеянне экстрэмізму і правы чалавека
СУМЕСНЫ АНАЛІТЫЧНЫ ДАКЛАД ПРАВААБАРОНЧЫХ АРГАНІЗАЦЫЙ БЕЛАРУСІ.
Што гэта за папярэджанне і што з ім можна зрабіць?
Юрыст "Вясны" Аляксей Лойка тлумачыць, што супрацоўнікі ГУБАЗіКа даюць грамадзянам на подпіс афіцыйнае папярэджанне аб недапушчальнасці здзяйснення дзеянняў, у якіх могуць угледжвацца прыкметы экстрэмізму. Гэтая мера прадугледжана артыкулам 10 Закона "Аб супрацьдзеянні экстрэмізму". Аднак юрыст "Вясны" звяртае ўвагу на шэраг праблем пры рэалізацыі гэтай меры супрацоўнікамі ГУБАЗіКа.
Як ён адзначыў, копію дадзенага папярэджання на рукі чалавеку не выдаюць, аргументуючы гэта тым, што гэта не прадугледжана заканадаўствам.
"У сукупнасці з пагрозамі і брутальнасцю дзеянняў супрацоўнікаў дадзеная мера пакідае ў разгубленасці, паколькі незразумела што гэта такое, якія цягне наступствы і як абскардзіць дадзенае папярэджанне".
Аляксей Лойка ўспамінае выпадак са сваёй практыкі, калі папярэджанне абскардзілі ў суд, і ГУБАЗіК, падаючы ў парадку дасудовай падрыхтоўкі копію такога папярэджання, замазаў карэктарам прозвішча супрацоўніка, які вынес гэты дакумент.
Тым не менш, абскардзіць такое папярэджанне можна на працягу аднаго месяца вышэйстаячаму службовай асобе ці ў суд (ч. 3 арт. 10 Закона "Аб супрацьдзеянні экстрэмізму").
Праблему юрыст "Вясны" бачыць і ў тым, што вынясенне афіцыйнага папярэджання цягне няяснасць юрыдычных наступстваў для таго, каму яно вынесена.
"Па логіцы, дзеянні асобы, якой вынесена дадзенае папярэджанне і якое не спыняе такой дзейнасці, могуць цягнуць адказнасць па артыкуле 17.11 КаАП (распаўсюджванне інфармацыйнай прадукцыі, якая змяшчае заклікі да экстрэмісцкай дзейнасці), а затым і зусім ўзбуджэнне крымінальнай справы, Напрыклад, па артыкуле 130 КК (распальванне варожасці або варожасці). Таму тут важна рабіць ацэнку таго, наколькі правамерна было вынесена дадзенае папярэджанне, ці былі ўстаноўленыя канкрэтныя дзеянні, якія могуць замахвацца на тыя грамадскія адносіны, якія ахоўвае Закон "Аб супрацьдзеянні экстрэмізму". Так, калі чалавек проста прыналежыць да якой-небудзь супольнасці, прадметам ацэнкі павінны быць канкрэтныя дзеянні і заклікі чалавека, а не проста факт прыналежнасці да супольнасці", — тлумачыць Аляксей Лойка.
Таксама, як распавядае юрыст, у заканадаўстве канкрэтна не вызначаецца, за якія менавіта дзеянні, выносяцца дадзеныя папярэджанні. І часта суб'екты супрацьдзеяння экстрэмізму, карыстаючыся гэтым, шырока тлумачаць супраць-экстрэмісцкую дзейнасць на практыцы. Таму важна ацэньваць, якія канкрэтна дзеянні былі выяўленыя супрацоўнікамі ГУБАЗіКа. Паняцце "экстрэмісцкай дзейнасці" замацавана ў ч. 1 арт. 1 Закона "Аб супрацьдзеянні экстрэмізму". Зыходзячы з вызначэння, Закон абараняе грамадскія адносіны, звязаныя з абаронай грамадскага парадку, канстытуцыйнага ладу, законнай дзейнасцю дзяржорганаў і Цэнтральнай камісіі па выбарах, а таксама накіраваны на прадухіленне распальвання варожасці або варожасці, фарміравання узброеных фарміраванняў.
Юрыст "Вясны" адзначае, што кожны канкрэтны выпадак трэба разглядаць індывідуальна:
"Аднак ужо цяпер выклікае заклапочанасць брутальнасць дзеянняў суб'екта супрацьдзеяння экстрэмізму, а таксама прыцягненне чальцоў тэлеграм-канала "Армія з народам" да адміністрацыйнай адказнасці за дробнае хуліганства і абразу службовай асобы, якія далёкія ад намёкаў на экстрэмісцкую дзейнасць".
Музыка паскардзіўся на беларускія ўлады ў ААН
