Здаць адбіткі ды біяматэрыялы: ці можна адмовіцца?

Хто не можа адмовіцца здаваць адбіткі пальцаў?

Выпадкі абавязковай дзяржаўнай дактыласкапічнай рэгістрацыі прадугледжаныя артыкулам 7 закона "Аб дзяржаўнай дактыласкапічнай рэгістрацыі". Згодна з ім, не могуць адмовіцца ад здачы адбіткаў пальцаў:

– асобы, абвінавачаныя і падазраваныя ў здзяйсненні злачынстваў;
– асобы, асуджаныя за здзяйсненне злачынстваў;
– ваеннаабавязаныя;
– шэраг працаўнікоў і служачых дзяржаўных органаў;
– шэраг працаўнікоў спецыфічных сфер (напрыклад, экіпажаў суднаў);
– замежныя грамадзяне ды асобы без грамадзянства, што звярнуліся па статус бежанца, за выключэннем непаўналетніх да 14 гадоў;
– замежныя грамадзяне ды асобы без грамадзянства, што падлягаюць дэпартацыі або высылцы.

Калі вы не належыце да гэтых катэгорый людзей, то вы на законных падставах можаце адмовіцца ад гэтай працэдуры. Адмовіцца можна вусна, сказаўшы, што няма заканадаўства, якое абавязвае вас здаваць адбіткі пальцаў. Таксама вы можаце напісаць заяву, што адмаўляецеся здаваць адбіткі пальцаў у добраахвотным парадку. Пісаць такую заяву – вашае права і вашае рашэнне, патрабаваць яго ад вас не могуць.

Якія наступствы могуць чакаць пры адмове здаць адбіткі пальцаў?

Адмова ад дактыласкапічнай рэгістрацыі, калі яна абавязковая паводле закона, можа быць расцэненая як непадпарадкаванне законнаму распараджэнню або патрабаванню службовай асобы дзяржаўнага органа. Гэта парушэнне арт. 24.3 КаАП. У гэтым выпадку можа быць прадугледжана санкцыя – штраф у памеры ад двух да ста базавых велічынь, або грамадскія працы, або адміністрацыйны арышт.

Ці могуць органы ўлады патрабаваць здачы біяматэрыялаў?

Здача біяматэрыялаў (геномная рэгістрацыя) — напрыклад, сліны — прадугледжаная толькі ў добраахвотным парадку. Паколькі ў Беларусі на гэты момант не прыняты закон аб геномнай рэгістрацыі, працэдура абавязковай здачы біяматэрыялаў не прадугледжаная. Гэта значыць, як і ад здачы адбіткаў пальцаў у добраахвотным парадку, вы можаце адмовіцца ад здачы біяматэрыялаў, заявіўшы пра гэта вусна або пісьмова. Выключэннем з'яўляецца прызначэнне экспертызы ў межах крымінальнай справы ў дачыненні да падазраванага або абвінавачанага. У гэтым выпадку прадастаўленне біяматэрыялаў будзе абавязковым.