Анаіс Марэн: Міжнародная супольнасць павінна і далей пільна сачыць за сітуацыяй з правамі чалавека напярэдадні выбараў Дакумент
Анаіс Марэн. Фота: reform.by
Эксперт ААН па правах чалавека ў Беларусі Анаіс Марэн сёння заклікала міжнародную супольнасць падтрымаць праваабаронцаў у Беларусі, паколькі рэпрэсіі супраць мірных пратэстаў распаўсюджваюцца напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў 9 жніўня. Пра гэта гаворыцца ў заяве, размешчанай на сайце Упраўлення Вярхоўнага камісара ААН.
"За апошні год і без таго цяжкае становішча з правамі чалавека яшчэ больш пагоршылася", - заявіла Спецыяльны дакладчык па сітуацыі з правамі чалавека ў Беларусі Анаіс Марэн, прадстаўляючы свой штогадовы даклад Савету па правах чалавека.
У дакладзе аналізуецца становішча ў галіне грамадзянскіх і палітычных правоў у Беларусі ў перыяд з 1 красавіка 2019 г. па 31 сакавіка 2020 г. і надаецца асаблівая ўвага эканамічным, сацыяльным і культурным правам.
"На жаль, у 2019-2020 гадах не было якіх-небудзь сур'ёзных паляпшэнняў у галіне нарматыўна-прававой абароны правоў чалавека ў Беларусі, - сказала яна Савету. - Паколькі практычна нічога не было зроблена для выканання рэкамендацый, прадстаўленых у папярэдніх дакладах, сістэмныя і сістэматычныя парушэнні правоў чалавека захоўваюцца як у заканадаўстве, так і на практыцы".
Прэзідэнт Аляксандр Лукашэнка, які знаходзіцца ва ўладзе з 1994 года, балатуецца шосты раз на выбарах, запланаваных на 9 жніўня. Анаіс Марэн занепакоеная тым, што ўрад выкарыстоўвае абмежавальныя законы і адвольныя адміністрацыйныя і судовыя меры для пакарання іншадумства. Грамадскія і палітычныя актывісты, праваабаронцы, журналісты, блогеры і іншыя прадстаўнікі грамадзянскай супольнасці неаднаразова падвяргаліся пераследам і запалохванням, і многія былі арыштаваныя, спрабуючы рэалізаваць свае правы на свабоду выказвання меркаванняў і мірных сходаў.
Без падтрымкі ўрада або якога-небудзь нацыянальнай праваабарончай ўстановы беларусам будзе цяжка рэалізаваць свае эканамічныя, сацыяльныя і культурныя правы. Для уразлівых груп, такіх як жанчыны, людзі з інваліднасцю і людзі з ВІЧ, сітуацыя яшчэ больш складаная.
Меншасці, прадстаўнікі ЛГБТК+ і сям'і затрыманых падвяргаюцца стыгматызацыі, а закона аб барацьбе з дыскрымінацыяй, які б іх абараняў, не існуе. Спецыяльны дакладчык выказала занепакоенасць з нагоды даступнасці і якасці медыцынскай дапамогі ў месцах пазбаўлення волі падчас пандэміі COVID-19, асабліва для дзяцей, якія адбываюць непамерна працяглыя тэрміны турэмнага зняволення за злачынствы, звязаныя з наркотыкамі.
Яна таксама паведаміла, што беларускамоўнае насельніцтва падвяргаецца дыскрымінацыі ў сферы вышэйшай і сярэдняй адукацыі і ў сродках масавай інфармацыі.
"Гэта не толькі пагражае захаванню мовы, але і абмяжоўвае культурнае жыццё ў краіне", - сказала Марэн.
Беларусь застаецца адзінай краінай у Еўропе, якая прымяняе і ажыццяўляе смяротнае пакаранне.
"Я шкадую, што ў Беларусі да гэтага часу не ўведзены мараторый на смяротнае пакаранне, і я занепакоеная адсутнасцю намаганняў па барацьбе з катаваннямі і жорсткім абыходжаннем", - дадала яна.
Урад парушае ўласны закон аб прымусовай працы, сістэматычна прымушаючы студэнтаў, работнікаў дзяржаўных прадпрыемстваў, прызыўнікоў і зняволеных працаваць без аплаты працы.
"Падаючы інфармацыю аб парушэннях асноўных свабодаў, мой мандат дае магчымасць прадстаўнікам грамадзянскай супольнасці быць пачутымі, - сказала Марэн. - Я хацела б пачуць, якія менавіта меры ўрад гатовы распачаць для забеспячэння адчувальнага і ўстойлівага прагрэсу ў абароне і заахвочванні правоў чалавека. На дадзеным этапе я магу толькі рэкамендаваць падоўжыць мандат".
Нягледзячы на тое, што Беларусь не прызнае ee мандат, Спецыяльны дакладчык пацвердзіла сваю гатоўнасць да канструктыўнага дыялогу з урадам.
Найбуйнейшыя праваабарончыя арганізацыі заклікаюць КПЧ ААН працягнуць мандат Cпецдакладчыка па Беларусі
Анаіс Марын (Францыя) была прызначаная Спецыяльным дакладчыкам па пытанні аб становішчы ў галіне правоў чалавека ў Беларусі Саветам ААН у 2018 годзе. Яна з'яўляецца навуковым супрацоўнікам Варшаўскага ўнівэрсытэту ў Польшчы. Палітолаг, якая спецыялізуецца на міжнародных адносінах і расійскіх даследаваннях, яна мае ступень доктара навук Sciences Po, дзе яна вывучала міжнароднае публічнае права і параўнальную паліталогію з упорам на посткамуністычныя пераўтварэнні ў Цэнтральнай і Усходняй Еўропе. Яна таксама прымала ўдзел у місіях АБСЕ/БДІПЧ па назіранні за выбарамі, у тым ліку ў Беларусі. Яна шмат друкавалася на тэму ўнутранай і знешняй палітыкі Беларусі.
Спецыяльныя дакладчыкі з'яўляюцца часткай так званых Спецыяльных працэдур Савета па правах чалавека. Спецыяльныя працэдуры, найбуйнейшы орган незалежных экспертаў у сістэме ААН па правах чалавека, - гэта агульная назва незалежных механізмаў Савета па ўстанаўленню фактаў і маніторынгу, якія займаюцца альбо сітуацыямі ў канкрэтнай краіне, альбо тэматычнымі праблемамі ва ўсіх частках свету. Эксперты па спецыяльных працэдурах працуюць на грамадскіх пачатках; яны не з'яўляюцца супрацоўнікамі ААН і не атрымліваюць зарплату за сваю працу. Яны незалежныя ад любога ўрада ці арганізацыі і служаць у сваёй асабістай якасці.
