"Прама тут і цяпер вырашаецца мой лёс і лёс маіх сяброў". Ігар Ярмолаў і Мікалай Сасеў выступілі з апошнім словам у судзе
28 траўня ў судзе Маскоўскага раёна г. Мінска абвінавачаныя па крымінальнай справе аб лазерных указках выступілі з апошнім словам. Палітвязняў Ігара Ярмолава, Уладзіслава Карэцкага, Мікалая Сасева і Дзмітрыя Канапельку абвінавачваюць у падрыхтоўцы да масавых беспарадкаў (ч. 1 арт. 13 і ч. 2 арт. 293 КК) і навучанні ці іншай падрыхтоўцы асобаў да ўдзелу ў масавых беспарадках (ч. 3 арт. 293 КК). Дзяржабвінаваўца Раман Бізюк запрасіў для іх па 5 гадоў калоніі ўзмоцненага рэжыму.
Справу вядзе суддзя Святлана Бандарэнка.
У судзе па справе аб "лазерных указках" прайшлі спрэчкі бакоў
"Чаму тады не казаць, што ўказкі – для здзяйснення акту тэрарызму?" Аргументы абароны ў спрэчках бакоў па справе валанцёраў штаба Бабарыка
Ігар Ярмолаў пачаў сваё выступленне з каментароў па кожнаму з пунктаў прад'яўленага пракурорам абвінавачвання.
- Ігар Ярмолаў у судзе Маскоўскага раёну. Фота Белсат
Ён растлумачыў, што ў матэрыялах справы няма доказаў таго, што ён ці іншыя абвінавачаныя былі дасведчаныя аб закліках да масавых беспарадкаў у Мінску, ніхто не згадваў пра іх у размовах. Браць удзелу ў масавых беспарадках палітвязень не збіраўся.
"Я не адчуваю палітычнай ці ідэалагічнай варожасці да каго б там ні было, я не вёў і не збіраўся весці ніякую дэструктыўную дзейнасць, у тым ліку накіраваную на абвастрэнне напружанасці ў грамадстве. Ніякіх доказаў зваротнага ў ходзе судовага следства прадастаўлена не было.
Я не думаў ні аб якім сілавым супрацьстаянні людзям са зброяй, і такога супрацьстаяння не было ва ўсе дні і ва ўсіх месцах горада, дзе я быў. Я асабіста ні разу не бачыў, каб бяззбройныя пратэстоўцы ўступалі ў сутыкненні з людзьмі з іншага боку, або рабілі якія-небудзь гвалтоўныя дзеянні. Гэта я паказваў у сваіх паказаннях, а таксама гэта вынікае з паказанняў сведак, якія ў розныя дні знаходзіліся ў тых жа месцах, што і я, і казалі ў судзе, што не бачылі якіх-небудзь гвалтоўных дзеянняў з боку пратэстоўцаў.
Я негатыўна стаўлюся да гвалту і да людзей, якія неправамерна яго прымяняюць, незалежна ад іх палітычнай пазіцыі і ад ідэалагічных установак.
Адзінае сумеснае і ўзгодненае дзеянне з Карэцкім, Сасевым і Канапелькам ў мяне было ў непасрэдным наведванні пратэстнага мерапрыемства. На самім мерапрыемстве я рабіў, што сам хацеў. Хтосьці назіраў, хтосьці, як я, меў зносіны з іншымі людзьмі. Рэгулярна мы гублялі адзін аднаго з поля бачання.
Нейкага папярэдняга плана і дамоўленасці аб месцы, якое наведаем, не было. Таксама загадзя мы не дамаўляліся аб часе. Пра тое, што абвінавачаныя не дзейнічалі сумесна і ўзгодненай групай сведчыць і тое, што ў большасці нават не было тэлефонаў адзін аднаго. З тэлефоннай размовы паміж Карэцкім і Сасевым 12 жніўня вынікае, што Уладзіслаў даведаўся нумар тэлефона Мікалая толькі ў гэты дзень, а тэлефон Канапелькі з ніхто не ведаў. Яны нават не памяталі, як завуць Дзмітрыя, і называлі яго ў сваіх паказаннях "хлопцам спартыўнага целаскладу" або "чацвёрты хлопец".
Нейкага канкрэтнага плана па выкарыстанні ўказак не было, і паказанні ва ўсіх абвінавачаных з гэтай нагоды розныя, як і ў сведак. Таксама нейкага плана і папярэдняй змовы не было і па пытанні раздачы ўказак. На пытанне, як і каму раздаваць, звернутае да мяне, я адказваў так, каб кожны сам прыняў рашэнне.
У мяне ёсць падставы думаць і сцвярджаць, што Васкрасенскі даваў непраўдзівыя паказанні па некаторых падзеях. У аўтамабілі не было ні рагатак, ні "вожыкаў", як пра гэта чамусьці сцвярджаў Васкрасенскі. Ніхто з абвінавачаных іх не бачыў, як і сведка Гарбачоў, які знаходзіўся на заднім сядзенні ў аўтамабілі.
Паводле паказанняў абвінавачаных, з усіх прадметаў былі расфасаваныя і размеркаваныя толькі лазерныя ўказкі. Малаткі, петарды, запальніцы я паклаў у аўто і больш у той дзень не даставаў ні ў Серабранцы, ні ва Уруччы, ні ў раёне "Рыгі". Пра гэта таксама паказвае сведка Гарбачоў, які сцвярджае, што нічога з гэтых прадметаў не бачыў у абвінавачаных, хоць знаходзіўся з імі побач.
Як ужо абгрунтоўвалі абаронцы, пры дапамозе лазерных указак немагчыма здзейсніць ні адно з дзеянняў, якія вызначаюць масавыя беспарадкі. Ніхто са сведак, прысутных у офісе, не казаў аб тым, што хтосьці з абвінавачаных плануе раздаваць штосьці акрамя лазерных указак.
Мяне ніхто не пытаўся, не прасіў і не прымушаў да ўдзелу ў масавых беспарадках, роўна як і да ўключэння іншых асобаў у злачынную дзейнасць або прадастаўлення ім сродкаў і прылад для здзяйснення злачынстваў. Таму я не мог і не даваў такой згоды. Васкрасенскі, які не з'явіўся ў судовае пасяджэнне, у сваіх паказаннях кажа, што ініцыятыва з набыццём указак і ідэя аб раздачы іх на пратэстных акцыях належыць мне. Ён заяўляе, што я папрасіў у яго грошы на набыццё ўказак. Але ў яго паказаннях прысутнічае вялікая колькасць лагічных нестыковак і паказанняў, якія адкрыта супярэчаць адзін аднаму. Я ніколі не прасіў у яго грошай, мы не былі ў сяброўскіх і нават прыяцельскіх адносінах, каб я мог дазволіць сабе гаварыць з ім пра грошы.
У ходзе судовага пасяджэння не было ўстаноўлена, што я альбо нехта іншы з абвінавачаных перадаў трэцім асобам якія-небудзь прадметы. Таксама не было даказана, што ў месцах, якія я наведаў, праходзілі беспарадкі. Калі мы прыехалі ў Серабранку, і Сасеў аддаў мне ўказкі, якія знаходзіліся ў яго, я зразумеў, што ён раздаваць іх не плануе, і прыняў рашэнне, што таксама не буду раздаваць лазерныя ўказкі. Прычыніць шкоду здароўю альбо прычыніць цялесныя пашкоджанні пры дапамозе указак немагчыма, што пацвердзіла ўрач-афтальмолаг ў судзе.
Я, як і іншыя абвінавачаныя, не раздавалі ўказкі па ўласнай волі, а не ў сувязі з немагчымасцю такой раздачы. Я не меў намер удзельнічаць ці наведваць масавыя беспарадкі, і не наведваў іх. Я не толькі не ўсведамляў магчымасць такога ўдзелу, а максімальна стараўся пазбегнуць яго.
2 гадзіны і 46 хвілін - роўна столькі я знаходзіўся непасрэдна ў месцы правядзення пратэстных акцый, і было дзесьці 1,5 гадзіны, калі ніхто не перашкаджаў, і пры наяўнасці жадання можна было здзейсніць нейкія дзеянні. Нават, калі выказаць здагадку, што мела месца падрыхтоўка, чаго не было, то адказнасць не надыходзіць пры добраахвотнай адмове ад дзеяння (арт. 15 КК). З усяго гэтага вынікае, што або не было жадання і намеру здзяйсняць якія-небудзь злачынныя дзеянні і не было падрыхтоўкі да іх, або адбылася добраахвотная адмова.
На наступны дзень – 12 жніўня – я не планаваў ісці на якія-небудзь мерапрыемствы, пра што ёсць звесткі ў тэлефонных размовах. Таксама ёсць размовы Карэцкага і Сасева аб меркаваным маім затрыманні, і Сасеў выказвае здагадку, што мяне затрымалі праз працу ў штабе Бабарыка, альбо проста ДАІ спынілі і затрымалі. Ніякіх здагадак аб тым, што мяне маглі затрымаць з-за падзей 11 жніўня не было, бо ні я, ні іншыя абвінавачаныя не планавалі і не ажыццяўлялі падрыхтоўку і не здзяйснялі злачынных дзеянняў.
Ніякай злачыннай дзейнасці я не вёў. З моманту апісаных у абвінавачванні падзей прайшло каля 18 гадзін. Гэта значыць, за час майго і іншых абвінавачаных знаходжання на пратэстных акцыях ніхто з нас затрыманы не быў. Я быў затрыманы амаль праз суткі, а наступныя пасля майго затрымання - праз двое сутак. З гэтага можна зрабіць выснову, што ні я, ні іншыя абвінавачаныя не планавалі ніякую злачынную дзейнасць у гэты і наступныя дні, як і не планавалі і не ажыццяўлялі ў папярэднія дні.
Дзяржаўны абвінаваўца досыць вольна ў многіх выпадках рабіў высновы не з канкрэтных падзей або канкрэтных фактаў, а ўвогуле.
У сваіх паказаннях Карэцкі кажа аб тым, што не бачыў, як я камусьці перадаваў ўказкі, а паказанні дадзеныя раней, у так званай заяве, тлумачыць тым, што пісаў іх пад ціскам. І ведаеце, я яму веру. На мяне таксама аказваўся ціск у СІЗА КДБ. Першы тыдзень да зняволення я правёў у шпіталі. І мабыць за гэты тыдзень аператыўнікі сталі крыху мякчэй. Калі мяне толькі прывезлі туды ў дзень затрымання ўжо з паламанымі рэбрамі, пнеўматораксам і страсеннем мозгу, аператыўныя супрацоўнікі, задаючы пытанні і атрымліваючы задавальняючыя іх адказы, сказалі, што цяпер засунуць мне дубінку прама ў <нецэнзурная лаянка>, і там у двары КДБ пачалі сілком здзіраць з мяне джынсы. Пасля вяртання са шпіталя кіраўнік аператыўнай групы ўсяго толькі пагражаў мне, што калі я не раскажу тое, што мне загадаюць, мяне адправяць у такую зону, дзе, паводле яго слоў, мяне "будуць драць ззаду з раніцы да вечара". Яго падначалены крыху пазней казаў, што цыганы на этапе адбяруць маю кашулю, а на зоне мне кожны тыдзень будуць зашываць ачко. І дадаткова пагражаў ўздзейнічаць на мяне фізічна. Пасля гэтага я перастаў апранаць кашулю на сустрэчы. Яшчэ ў жніўні я распавёў аб гэтых гутарках адвакату, не цяпер гэтая інфармацыя з'яўляецца. Таму я цалкам веру, што Карэцкі мог пісаць заяву пад ціскам і пад дыктоўку. Ну і так, ніхто з іх не выканаў свае пагрозы, дзякуй богу".
У сваім апошнім слове Ярмолаў сказаў:
"У мяне абвостранае пачуццё справядлівасці. Гэта ў мяне ад бацькоў, і я ганаруся гэтым. Тыя падзеі, якія я ўбачыў адразу пасля выбараў, здаліся мне зусім няправільнымі. Мне хацелася заступіцца за людзей, якіх збівалі, над якімі здзекваліся на вуліцы ўзброеныя людзі, але без дапамогі адказнага гвалту. Мне, напрыклад, вельмі не падабаліся падзеі падчас рэвалюцыі ў Кіеве ў 2014 годзе. А ідэя з лазернымі ўказкамі, якую прапанаваў Васкрасенскі, мне падалася як раз прыдатнай: гэта была магчымасць перашкодзіць забіць ці параніць мірных пратэстоўцаў, але пры гэтым зусім бясшкодная для іншага боку. Я не збіраўся браць удзел у масавых беспарадках, не рыхтаваўся да ўдзелу ў падпалах, пагромах, знішчэнні маёмасці, гвалце над асобай і ўзброеным супраціве органам улады. Як і не збіраўся такія падзеі матэрыяльна забяспечваць.
У нейкія моманты судовага паседжання я магчыма задаваў занадта шмат пытанняў і недастаткова добра іх фармуляваў. Але я рабіў гэта не з непавагі да суду або жадання зацягнуць працэс. Проста мне здаецца, што ў дадзенай сітуацыі кожнае пытанне было важным. І магчыма менавіта гэтае, чарговае пытанне сведку дадаткова пакажа маю невінаватасць.
Нягледзячы на тое, што ў мяне дасведчаны адвакат, я стараўся з усіх сіл самастойна разбірацца ва ўсіх тонкасцях і гэтым павялічыць свой шанец на станоўчы зыход працэсу. І потым у першую чаргу хутчэй абняць маіх бацькоў, якія прыходзяць на кожнае пасяджэнне, пагаварыць з імі і пастарацца зрабіць так, каб у іх жыцці больш не было такіх негатыўна-хвалюючых момантаў.
Мне здаецца, што ва ўсіх удзельнікаў і гледачоў працэсу, а галоўнае, я спадзяюся, у суда склалася разуменне таго, што прад'яўленае абвінавачванне з'яўляецца цалкам неабгрунтаваным.
Прама тут і цяпер вырашаецца мой лёс і лёс маіх сяброў на бліжэйшы час. У тым ліку тут вырашаецца лёс сумленнага імя, лёс справядлівага рашэння.
Я не зрабіў нічога такога, за што мяне можна было б адправіць на 5 гадоў калоніі. Я гэта разумею, і ўсе гэта разумеюць.
Яшчэ я разумею, што не заўсёды мы можам прымаць тыя рашэнні, якія хочам. Але я дакладна ведаю, што нашмат больш карысці я прынясу сваёй краіне, не адбываючы пакаранне ў лагеры, а застаючыся на волі".
Наступным з апошнім словам выступаў Мікалай Сасеў. Ён таксама спыніўся на некаторых аспектах абвінавачвання.
- Мікалай Сасеў у судзе Маскоўскага раёну. Фота Белсат
"Я з самага пачатку хацеў бы заявіць, што непрыманне гвалту ва ўсіх яго формах заўсёды з'яўляецца для мяне вызначальным у любых умовах і ў любых абставінах. Я быў там - на зборах грамадзян, але ў мае намеры не ўваходзіў удзел у масавых беспарадках. Я б хацеў патлумачыць суду адпаведнасць свайго негвалтоўнага бачання тым дзеянням, якія былі разгледжаны ў ходзе працэсу. Я б прасіў суд разглядаць іх менавіта ў гэтым кантэксце. Спачатку я б хацеў разабраць тое, што адбылося ў офісе, што было зафіксавана на відэа, якое ў поўнай меры было прадастаўлена суду. Увечары 11 жніўня мінулага года я прыехаў на Чэхава, 3 па запрашэнні свайго сябра Ігара Ярмолава, не ведаючы, што знаходзіцца па дадзеным адрасе, хто там будзе прысутнічаць акрамя яго і што будзе адбывацца. Гэта выразна відаць на запісе, дзе я бянтэжуся ад выгляду незнаёмых людзей і ні з кім не вітаюся, вітаю свайго сябра Ігара.
Я ніколі не называў дадзенае памяшканне словам "штаб". Для мяне гэта быў толькі аднойчы наведаны паўпадвальны офіс, у якім я правёў паўгадзіны свайго жыцця, і падзеям, што ў ім адбываліся, я значэння не надаваў. Збіраючыся на сустрэчу з Ігарам, я захапіў з сабой набытыя па яго просьбе маленькія малаткі, якія ў наступным яму і перадаў, што пацвярджаецца паказаннямі Ярмолава ў судзе. Ніякага абмеркавання аб намеры выкарыстання перададзеных Ігару малаткоў не вялося, таму што такіх намераў проста не існавала. Відэазапісы з офіса ў поўным аб'ёме пацвярджаюць мае словы.
Прыйшоўшы ў офіс, я ўстаўляў у лазерныя ўказкі батарэйкі. Падобная ўказка была ў мяне шмат гадоў і выкарыстоўвалася мною ў рамантычных мэтах: падчас вячэрніх прагулак з маёй дзяўчынай я свяціў ёй у напрамку халодных зорак, і ад гэтага нам станавілася цяплей. Я да гэтага часу застаюся ў поўнай упэўненасці, што гэты прадмет не нясе ніякіх пагроз для здароўя чалавека, і я не адзіны ў сваім меркаванні. Маё меркаванне было падмацаванае паказаннямі эксперта – ўрача-афтальмолага, якая з'яўляецца супрацоўніцай МУС. У сваіх паказаннях яна падкрэсліла немагчымасць прычынення шкоды лазернай указкай, у тым ліку тымі, якія былі прадстаўленыя суду.
Асобным чынам мне б хацелася звярнуць увагу суда на тую акалічнасць, што на адзіна зададзенае ў офісе мне пытанне, а менавіта аб кіданні петард, я адказаў адмовай. Больш таго, гэтая адмова была катэгарычный і дадзеная маментальна без роздумаў і абмеркаванняў. Мяне пытаўся пра гэта мой сябар, Ігар Ярмолаў, чалавек, якога я ведаю больш за 10 гадоў і да якога адчуваю глыбокі давер. І тым не менш, я адмовіўся ад кідання петард, што падкрэслівае тое, што мая пазіцыя, якая складалася ў тым, што я не збіраўся прымаць удзел у ніякіх дзеяннях, засталася нязменнай.
Так аб якіх намерах удзельнічаць у масавых беспарадках: падпалах, пагромах, ўзброеным супраціве прадстаўнікам улады, гвалце над асобай, знішчэнні маёмасці, мы можам весці гаворку, калі я адмовіўся нават кідаць петарды? Я прызнаю, што я прывёз і прапанаваў рэспіратары, акуляры, берушы прысутным. Дадзеныя рэчы былі набытыя мною пра запас: у мяне дома ідзе рамонт, і ў ходзе следства дадзеная інфармацыя знайшла пацверджанне. Я прапанаваў гэтыя прадметы прысутным толькі таму, што не хацеў, каб хтосьці з іх выпадкова пацярпеў. Вось і ўсе мае матывы.
Усё, што адбывалася, было спантанным. Я разумеў, што Ігар мог набыць для сябе ўказку, таму што мы да гэтага гутарылі, і ён маёй указкай цікавіўся. З'яўленне ў офісе іншых прадметаў, такіх як петарды і дзве запальніцы, сталі для мяне поўнай нечаканасцю. Ніякага абмеркавання, у тым ліку з Ігарам, аб набыцці дадзеных прадметаў або іх выкарыстанні я не вёў. Я ўзяў з сабой малаток, які паклаў у свой заплечнік толькі таму, што бачыў, што Ігар збіраецца ўзяць з сабой досыць вялікую колькасць рэчаў, а ў мяне ў заплечніку заставалася вольнае месца, але вярнуў я яго яму яшчэ да прыезду да месца збору грамадзян. Таксама я ўзяў з сабой два пакеты з указкамі, але пакінуўшы офіс, я сам яшчэ да прыходу на месца збору грамадзян вырашыў, што не буду нікому іх раздаваць, і без лішніх размоў вярнуў усе, што меліся ў мяне, указкі Ігару.
Па прыездзе на месца збору грамадзян я, як і ўсе, паводзіў сябе спакойна: не рабіў ніякіх дзеянняў, не парушаў грамадскі парадак, ніякіх прадметаў не раздаваў, што пацвярджае сведка Гарбачоў. Вяртаючыся ад месца збору людзей да аўтамабіля, усе паводзілі сябе адэкватна, ніхто не быў задыханым і ні на кім не было слядоў прымянення спецсродкаў. Гэта паказвае на тое, што ніхто не збіраўся рабіць актыўных дзеянняў.
Удзел Ігара ў штабе Бабарыка я лічыў галоўнай прычынай яго знікнення, пра што паведаміў у тэлефоннай размове Уладу Карэцкаму. І я і падумаць не мог, што я, Ярмолаў і Карэцкі здзейснілі якія-небудзь злачынныя дзеянні ці мелі намер іх здзейсніць. Вядома, я быў некалькі эмацыйна перагрэтым, перажываючы за Ігара, з-за чаго мне прыйшла ідэя перачакаць дадзеныя падзеі ў Маскве. Ехалі мы адкрыта: у паўсядзённым адзенні, куплялі квіткі ў касах вакзала і не рабілі спробаў да канспірацыі. Ні я, ні Карэцкі ніякага супраціву не аказвалі, арышту не перашкаджалі, паводзілі сябе адэкватна.
Са звестак, якія характарызуюць мяне, у тым ліку прадстаўленых тымі, хто быў дапытаны ў рамках працэсу, вынікае, што я спакойны чалавек, не схільны да гвалту і агрэсіі, што адпавядае рэчаіснасці. Я ніколі ў сваім жыцці не ўвязваўся і не ўвязаўся ў што-небудзь супрацьзаконнае. Больш за тое, я амаль 10 месяцаў знаходжуся пад вартай. За гэты час я пабываў у двух СІЗА, і за такі працяглы прамежак часу ў мой адрас ні разу не паступіла заўваг з боку адміністрацыі або работнікаў устаноў. Я не ствараў канфліктаў і не ўдзельнічаў у іх, і з усімі ўжываўся ў міры, што прама вынікае з характарыстыкі, прадстаўленай суду.
Я ніколі не меў канфліктаў ні ў школе, ні на танцах, ні ў якіх-небудзь іншых калектывах, не меў прывадаў у міліцыю, заўсёды стараўся дапамагаць навакольным, часам нават на шкоду сабе. Я ніколі не вёў сябе агрэсіўна.
Я хацеў бы звярнуць увагу на сітуацыю, якая склалася ў маёй сям'і. Мая мама памерла, калі я быў яшчэ дзіцем. І тады мая бабуля замяніла мне яе і з усёй адказнасцю падышла да майго выхавання, уклаўшы самыя добрыя і светлыя пачуцці, якія рухаюць мной і па гэты дзень. Сваім шчырым прыкладам яна выгадавала мяне спакойным, спагадным і добрым чалавекам, якога вы бачыце перад сабой цяпер. І я ёй вельмі ўдзячны за гэта. Але, на жаль, стан яе здароўя цяпер вельмі цяжкі і становіцца горш дзень ад дня. Знаходзячыся на волі я штодня ёй дапамагаў, як з бытавымі, так і з іншымі пытаннямі, імкнучыся зрабіць яе жыццё хоць крыху лепш. І цяпер ёй цяжка, значна цяжэй, чым мне. У яе не засталося сваякоў, якія здольныя ажыццяўляць належны клопат.
Мне сапраўды вельмі цяжка пра гэта казаць, і я ніколі не думаў пра тое, што мне давядзецца гаварыць гэта на такую вялікую аўдыторыю і выкарыстоўваць як аргумент. Я ніколі не думаў, што тое, што тычыцца маёй сям'і, стане прадметам агульнага абмеркавання. Я шчыра прашу вас разгледзець, як факты, якія я выклаў, так і маю сямейную сітуацыю, і адзінае, пра што я прашу, - не прызначаць пакаранне звязанае з пазбаўленне волі".
Уладзіслаў Карэцкі сказаў, што лічыць сваю невінаватасць цалкам даказанай, і не палічыў патрэбным казаць апошняе слова.
Апошняе слова Дзмітрыя Канапелькі будзе заслухана на наступным пасяджэнні, якое адбудзецца 4 чэрвеня ў 11.30 раніцы.
|
Ігар Ярмолаў, Мікалай Сасеў, Уладзіслаў Карэцкі і Дзмітрый Канапелька былі прызнаныя палітзняволенымі. Падтрымаць іх паштоўкамі і лістамі можна па адрасе: СІЗА-1, 220030, г. Мінск, вул. Валадарскага, 2. |
Праваабарончы цэнтр "Вясна" з дапамогай валанцёраў адсочвае гэты судовы працэс
