У Мінску пачаўся суд па "справе СБНШ". Па ім праходзяць чатыры чалавекі, адзін з іх — непаўнагадовы
У Мінскім абласным судзе 29 чэрвеня пачаўся суд па справе "Саюза Беларускага Нацыянальнага Шчыта" (СБНШ). Па ёй праходзяць чатыры чалавекі, хаця сілавікі першапачаткова заяўлялі пра затрыманне адразу пяцёра ўдзельнікаў, а потым яшчэ аднаго. Але сёння на лаве падсудных — 17-гадовы Алег Дабрыднеў з Касцюковічаў, 19-гадовы Кірыл Балахонаў з Буда-Кашалёва, 19-гадовы Уладзіслаў Ефімовіч і 27-гадовы Аляксандр Рукойць са Смаргоні. Іх абвінавачваюць у стварэнні "экстрэмісцкага фармавання" — двух Telegram-каналаў і чатырох TikTok-акаўнта, а таксама ў "распальванні іншай сацыяльнай варожасці". Справу разглядае Алена Бачышча.
- Затрыманыя па "справе СБНШ". Скрыншоты з "пакаянных відэа"
Затрымалі шасцярых, а на лаве падсудных — чацвёра
У пачатку лістапада 2022 года МУС даў справаздачу аб затрыманні пецярых удзельнікаў закрытага чата "Саюз беларускага нацыянальнага шчыта", які МУС прызнала экстрэмісцкім фарміраваннем тыднем раней. У ведамстве распавялі, што супраць затрыманых распачалі крымінальную справу па артыкуле аб стварэнні экстрэмісцкага фармавання. Па скрыншотах відэа прыкметна, што ў чаце "СБНШ" складаецца 35 чалавек.
"Устаноўлена, што фігуранты, трое з якіх непаўналетнія, пачынаючы з 2020 года адміністравалі чатыры цік-ток акаўнта і два тэлеграм-канала. На названых рэсурсах друкавалася інфармацыя, накіраваная на арганізацыю і падрыхтоўку масавых беспарадкаў, супраціў супрацоўнікам праваахоўных органаў з мэтай замахаў на незалежнасць, тэрытарыяльную цэласнасць, асновы канстытуцыйнага ладу Рэспублікі Беларусь. Затрыманыя аб'ядналіся ў тэлеграм-групе, якая ў пачатку лістапада прызнаная экстрэмісцкім фарміраваннем. Яны павінны былі знаходзіць выканаўцаў для знішчэння аб'ектаў інфраструктуры і арганізацыі нападаў на праваахоўнікаў", — сцвярджала МУС.
Затрымлівалі хлопцаў супрацоўнікі САХРа, АМАПа і "Алмаза".
У пачатку лістапада сілавікі пісалі, што арганізатараў СНБШ затрымалі ў поўным складзе, аднак праз тыдзень паведамлялася аб затрыманні яшчэ аднаго — шостага — адміністратара і апублікавалі "пакаяльнае" відэа з ім.
Што вядома пра абвінавачаных?
- Кірыл Балахонаў з Буда-Кашалёва
Цяпер судзяць 17-гадовага жыхара Магілёўскай вобласці Алег Дабрыднева, 19-гадовых жыхароў Гомельскай і Брэсцкай абласцей Кірыла Балахонава і Уладзіслава Ефімовіча, 27-гадовага жыхара Гродзенскай вобласці Аляксандра Рукойця. Лёс яшчэ дваіх затрыманых — невядомы.
Пасля затрымання ў лістападзе 2022 года з хлопцамі запісалі "пакаяльныя відэа". Тады яшчэ непаўнагадовы Алег Дабрыднеў з Касцюковічаў распавядаў, што ў 2021 годзе быў асуджаны за "разукрашивание Мусарок". Ён кажа, што затрыманы за адміністраванне цікток-акаўнта oppositia_1_, дзе "публікаваў экстрэмісцкія матэрыялы і абражаў прэзідэнта". Хлопец дадае, што быў адміністратарам і ў чаце СБНШ, посціў інструкцыі па вырабе кактэйляў Молатава і распавядаў, як пускаць цягнікі пад адхон.
26-гадовага жыхара Смаргоні Аляксандр Рукойць МУС называе "так званым апазіцыйным актывістам". Прадстаўнік ведамства адзначае, што затрыманы быў судзімы за крадзеж і крадзеж. На камеру хлопец кажа, што ўдзельнічаў у акцыях пратэсту з 2020 да 2021 года і адміністраваў канал і чат СБНШ, дзе абмяркоўваліся "радыкальныя метады процідзеяння дзейнай уладзе". У паведамленні МУС гаварылася, што жыхар Смаргоні "прытрымліваецца нацыяналістычных ідэй вельмі правага толку". Як бы ў пацвярджэнне гэтаму ў кадры з'яўляецца фота сцяны з намаляваным на ёй Славянскім арнаментам "Конегон", падобным на свастыку.
У прэс-рэлізе МУС гаварылася, што адзін з затрыманых — гэта 18-гадовы жыхар Буда-Кашалёва Кірыл Балахонаў, які збіраўся "паехаць ва Украіну для ўдзелу ў баявых дзеяннях у складзе нацыяналістычнага батальёна".
На "пакаяльным відэа" восенню 2022 года быў яшчэ адзін затрыманы — адзіны, чый твар на роліках МУС і "Сводак центра" схаваны. Ён кажа, што ўступіў у чат па запрашэнні знаёмага, а задачай групы была падрыхтоўка да "будучай партызанскай вайны".
Як цяпер гучыць абвінавачванне?
Паводле версіі абвінавачвання, 17-гадовы жыхар Магілёўскай вобласці Алег Дабрыднеў, 19-гадовыя жыхары Гомельскай і Брэсцкай абласцей Кірыл Балахонаў і Уладзіслаў Ефімовіч, 27-гадовы жыхар Гродзенскай вобласці Аляксандр Рукойць летам 2022 года "ўступілі ў дэструктыўную Telegram-групу, якая ў лістападзе 2022 года прызнаная экстрэмісцкім фармаваннем, а яе інфармацыйная прадукцыя — экстрэмісцкімі матэрыяламі". 1 лістапада 2022 года "экстрэмісцкім фармаваннем" быў прызнаны Telegram-каналы і TikTok СБНШ (Саюз Беларускага Нацыянальнага Шчыта).
Дабрыднеў і Балахонаў, стаўшы адміністратарамі такой Telegram-групы, "з мэтай выказвання незаконнымі спосабамі сваіх грамадска-палітычных поглядаў і пратэсту, вядзення дэструктыўнай дзейнасці захоўвалі і замацоўвалі ў ёй розныя матэрыялы і пісьмовыя тэксты, у тым ліку ўключаныя ў рэспубліканскі спіс экстрэмісцкіх матэрыялаў".
Сцвярджаецца, што па сваім змесце названыя матэрыялы дыскрэдытавалі органы дзяржаўнай улады і кіравання, у якіх меліся:
- інструкцыі па вядзенні дыверсійнай дзейнасці, у тым ліку разбурэння і пашкоджання шляхоў чыгуначнай і іншай сувязі, вырабе, захоўванню і прымяненню запальнай сумесі;
- заклікі да збору інфармацыі аб аддзелах унутраных спраў і ваенных камісарыятах для ажыццяўлення экстрэмісцкай дзейнасці;
- заклікі да стварэння партызанскіх атрадаў у мэтах здзяйснення злачынстваў экстрэмісцкай накіраванасці, удзелу ў незаконных узброеных фармаваннях, вырабе і распаўсюджванню агітацыйных улётак для стварэння ў грамадстве ілжывага ўяўлення аб уцягванні Рэспублікі Беларусь у спецыяльную ваенную аперацыю, якая праводзіцца Расійскай Федэрацыяй на тэрыторыі Украіны;
- іншыя тэксты, у якіх прасочваліся намеры здзейсніць злачынствы экстрэмісцкай накіраванасці.
Паводле версіі абвінавачвання, Ефімовіч і Рукойць "нароўні з адміністратарамі групы бралі актыўны ўдзел у дзейнасці экстрэмісцкага фармавання". У прыватнасці, яны размяшчалі і захоўвалі ў вольным доступе інструкцыі па здзяйсненні дзеянняў, накіраваных на прычыненне шкоды нацыянальнай бяспецы Рэспублікі Беларусь: відэафайл і інфармацыю аб перамяшчэнні ваеннай тэхнікі на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь, аўдыёзапіс, змест якой накіраваны на распальванне варожасці і варожасці па прыкмеце нацыянальнай прыналежнасці.
Дзеянні Дабрыднева і Балахонава кваліфікавалі паводле ч.1 арт. 361-1 (стварэнне экстрэмісцкага фармавання альбо ўдзел у ім), ч. 1 і ч. 2 арт. 361-4 (садзейнічанне экстрэмісцкай дзейнасці), Ефімовіча – паводле ч. 3 арт. 361-1 (стварэнне экстрэмісцкага фармавання альбо ўдзел у ім), ч. 1 і ч. 2 арт. 361-4 (садзейнічанне экстрэмісцкай дзейнасці), Рукойця – паводле ч. 3 арт. 361-1 (стварэнне экстрэмісцкага фарміравання ў ім) і ч. 1 арт. 130 Крымінальнага кодэкса (распальванне іншай сацыяльнай варожасці або варожасці).
Чацвёра хлопцаў утрымліваюцца пад вартай.
