Валянцін Стэфановіч: Крымінальны пераслед па артыкуле 342 стаў новай формай адвольных затрыманняў
У Беларусі за апошні месяц па падазрэнні ў здзяйсненні злачынства па частцы 1 артыкула 342 Крымінальнага кодэкса Беларусі затрыманыя і змешчаныя пад варту 17 чалавек. Сярод іх — блогеры, актывісты, сябры ініцыятыўнай групы патэнцыйнай кандыдаткі ў прэзідэнты Святланы Ціханоўскай і простыя грамадзяне Беларусі. Тым, каму ўжо прад'яўлена абвінавачванне, вядома, што яны праходзяць па, так называемай «справе Ціханоўскага», звязанай з інцыдэнтам на выбарчым пікеце 29 траўня ў Гродне падчас збору подпісаў у падтрымку Святланы Ціханоўскай. Намеснік старшыні Праваабарончага цэнтру “Вясна” Валянцін Стэфановіч заяўляе, што крымінальны пераслед і змяшчэнне пад варту па артыкуле 342 Крымінальнага кодэксу ў Беларусі стаў новай формай адвольных затрыманняў. Асноўная мэта гэтага — ізаляцыя на перыяд выбарчай прэзідэнцкай кампаніі.
“Улады выкарыстоўваюць гэтыя падзеі як нагоду для затрымання ўсіх, на іх думку, патэнцыйна небяспечных людзей: блогераў, актывістаў і іншых. Падобна, што ўлады не надта клапоцяцца пра якасць гэтай крымінальная справы і напэўна не дужа разлічваюць на яе судовыя перспектывы.
Думаецца, што артыкул 342 Крымінальнага кодэкса цяпер выкарыстоўваецца як падстава для прэвентыўных затрыманняў. Трэба адзначыць, што прэвентыўныя затрыманні актывістаў — практыка не новая для Беларусі. Мы назіралі падобнае ў 2006 годзе са штабам кандыдата ў прэзідэнты Аляксандра Мілінкевіча. Падбнае мы бачылі перад правядзенням Чэмпіяната па хакею ў 2012 годзе, калі сотні актывістаў былі асуджаныя да працяглых адміністрацыйных арыштаў па артыкуле 17.1 КаАП (хуліганства) за тое, што яны нібыта лаяліся матам.
У гэты годзе падобна, што ўлады выкарыстоўваюць у якасці падставаў для адвольных затрыманняў крымінальны пераслед па артыкуле 342 Крымінальнага кодэкса. Тым больш, як паказала практыка і “Справа патрыётаў” у 2017 годзе, калі крымінальная справа спыняецца на этапе папярэдняга следства да суда, то ніякіх кампенсацый праз суд дамагчыся ў сувязі з утрыманнем пад вартай немагчыма. Гэта, канешне, вельмі зручная форма для ўладаў. Так можна ледзь не год утрымліваць чалавека ў СІЗА, а потым спыніць крымінальную справу і вызваліць яго без усякіх кампенсацый", — распавядае Валянцін Стэфановіч.
Праваабарончы цэнтр “Вясна” катэгарычна пратэстуе супраць адвольных затрыманняў блогераў, актывістаў, прадстаўнікоў апазіцыйных партый, сябраў ініцыятыўных груп альтэрнатыўных вылучэнцаў і іншых грамадзян, і патрабуе ад беларускіх уладаў іх неадкладнага вызвалення.
