Як даведацца пра стан здароўя зняволенага: рэкамендацыі для сваякоў і адвакатаў

У пенітэнцыярных установах Беларусі (СІЗА, калоніі, турмы, арыштныя дамы) утрымліваюцца дзясяткі тысяч чалавек, каля паўтары тысячы з іх — палітвязні. Умовы і рэжым утрымання ў беларускіх калоніях, СІЗА і турмах самі па сабе з'яўляюцца істотным фактарам рызыкі для здароўя і нават жыцця людзей, якія ўтрымліваюцца ў іх. Беларуская пенітэнцыярная сістэма практычна па ўсіх напрамках (у тым ліку будынкі, іх стан і абсталяванне) не адпавядае сучасным сусветным стандартам. Каманда праваабаронцаў і лекараў распрацавала рэкамендацыі для сваякоў і адвакатаў зняволеных, якія тычацца вядзення перапіскі з адміністрацыяй СІЗА і калоній, накіраваннем зваротаў і заяў з нагоды здароўя зняволеных. Азнаёміцца з дакументам цалкам можна тут, а мы прыводзім яго скарочаную версію.

Для чаго трэба атрымаць звесткі аб стане здароўя зняволенага?

Нярэдка ў сваякоў і адвакатаў зняволеных з'яўляецца неабходнасць атрымаць звесткі аб стане здароўя зняволенага. Аднак не заўсёды бывае лёгка дамагчыся атрымання неабходнай інфармацыі.

Такія звесткі бываюць патрэбныя для:

• далучэння іх да хадайніцтваў, зваротаў у органы, якія вядуць крымінальны працэс, у іншыя арганізацыі;
• атрымання кансультацый незалежных спецыялістаў, лекараў, якія раней назіралі за здароўем зняволенага;
  разумення таго, якія ў гэты момант зняволенаму могуць быць неабходныя абследаванні, лекі, вырабы медычнага прызначэння, атрыманне
• якіх вы можаце паспрабаваць арганізаваць;
• разуменне таго, ці ёсць неабходнасць у здзяйсненні якіх-небудзь працэсуальных дзеянняў, з улікам стану здароўя зняволенага;
• разумення, у якім стане знаходзіцца ваш сваяк (падабаронны), ці атрымлівае неабходнае лячэнне і да т.п., асабліва ва ўмовах інфармацыйнай ізаляцыі.

У першую чаргу вам важна атрымаць ад вашага сваяка (падабароннага) пісьмовую згоду на прадастаўленне вам звестак, якія складаюць медычную таямніцу.

Гэта неабходна, нават калі ён/яна даваў(а) такі дазвол вусна і абсалютна відавочна, што з яго/яе боку не будзе ніякіх пярэчанняў аб прадастаўленні вам звестак аб стане здароўя і нават наадварот, ён/яна відавочна зацікаўленыя ў прадастаўленні вам такой інфармацыі. Атрымайце такі дазвол, нават калі ваш сваяк/падабаронны зусім здаровы і практычна ніколі не хварэе.

Што трэба ведаць пры складанні такога запыту?

Перад напрамкам звароту/запыту аб звестках, якія адносяцца да стану здароўя, выразна сфармулюйце для сябе мэту, навошта менавіта яны вам неабходныя (напрыклад, пракансультавацца з незалежным лекарам аб слушнасці прызначанага лячэння або неабходнасці правесці тыя ці іншыя даследаванні, накіраваць у суд хадайніцтва аб змене меры стрымання ў сувязі з пагаршэннем стану здароўя, даведацца, ці неабходная перадача лекавых прэпаратаў і г.д.). Гэта неабходна для таго, каб паставіць у звароце канкрэтныя пытанні. Паколькі, калі вы сфармулюеце запыт абагульнена, напрыклад, "Прашу паведаміць пра стан здароўя...", то і ў адказ вы, хутчэй за ўсё, атрымаеце такую ж агульную фразу: "Стан здароўя ... здавальняючы". Пазбягайце пытанняў, сфармуляваных так, што адказ на іх можа апынуцца, хоць бы часткова, па-за кампетэнцыяй адміністрацыі ўстановы КВС і/або медычных работнікаў. Калі выпіска неабходная вам для таго, каб пракансультавацца ў лекара, то значна лепш будзе папярэдне ў яго ўдакладніць, якая менавіта інфармацыя яму будзе патрэбна і што варта абавязкова пазначыць у выпісцы.

Арыгінал гэтага дазволу захоўвайце ў сябе, да запытаў і зваротаў прымацоўвайце яго копію.

Акрамя гэтага, парэкамендуйце вашаму сваяку/падабароннаму настойваць на тым, каб у яго медычную дакументацыю (медычная картка амбулаторнага пацыента — яна заводзіцца на ўсіх людзей, якія паступаюць у СІЗА і ПК) унеслі пералік тых асоб, якім ён дазваляе прадастаўляць інфармацыю аб яго стане здароўя (у адпаведнасці з п.1 арт. 46 Закона "Аб ахове здароўя").

Тут можна знайсці:

• Узор запыту.

Пазбягайце пытанняў, сфармуляваных так, што адказ на іх можа апынуцца, хоць бы часткова, па-за кампетэнцыяй адміністрацыі ўстановы КВС і/або медычных работнікаў. Напрыклад, на пытанне "Ці можа... утрымлівацца ў СІЗА згодна з станам яго/яе здароўя" вы, хутчэй за ўсё, атрымаеце адказ, што пытанне магчымасці ўтрымання ў СІЗА знаходзіцца па-за кампетэнцыяй адміністрацыі СІЗА і рэкамендацыі звярнуцца ў пракуратуру, суд, орган, які вядзе працэс. А вось фармулёўка "Ці маюцца ў ... захворванні, уключаныя ў пералік захворванняў, якія перашкаджаюць адбыванню пакарання ў выглядзе пазбаўлення волі" запатрабуе сфармуляваць зусім іншы адказ.

Як атрымаць выпіску з медычнай дакументацыі?

Акрамя непасрэдных пытанняў у самім звароце, вы можаце запатрабаваць выпіску з медычнай дакументацыі. Гэта зацверджаная Міністэрствам аховы здароўя форма, якая, у тым ліку, уключае ў сябе звесткі аб перанесеных захворваннях, вынікі аглядаў, абследаванняў, дыягназ, праведзенае лекаванне ды рэкамендацыі.

Гэтая форма асабліва актуальная, калі вам неабходна ведаць пра тое, на што хварэў або хварэе ваш сваяк/падабаронны, якую дыягнастычную і лячэбную дапамогу ён атрымаў, а таксама што яму рэкамендавана. У прыватнасці, гэтая інфармацыя будзе вам патрэбная для правядзення экспертнай ацэнкі або проста звярнуцца да незалежнага лекара для ацэнкі і атрымання рэкамендацый.

Пажадана не проста запытаць выпіску з медычнай дакументацыі, але і паказаць, якія менавіта звесткі яна павінна ўтрымліваць. Напрыклад: "Прашу вас падаць у мой адрас выпіску з медычнай дакументацыі... з указаннем усіх выпадкаў яго(яе) звароту па медычную дапамогу, выстаўленых дыягназаў (з указаннем дат), пераліку праведзеных лабараторных ды інструментальных даследаванняў з указаннем іх дат і вынікаў, а таксама якое лячэнне ... атрымліваў(ла) у сувязі з устаноўленым у яго(яе) захворваннем/захворваннямі".

Калі выпіска неабходная вам для таго, каб пракансультавацца ў лекара, то значна лепш будзе папярэдне ў яго ўдакладніць, якая менавіта інфармацыя яму будзе патрэбна і што варта абавязкова пазначыць у выпісцы.

Як лепш накіраваць свой запыт?

Вы можаце падаваць ваш зварот/запыт у пісьмовай, электроннай або вуснай форме. Пісьмовы зварот вы можаце падаць асабіста, прынёсці яго ў адміністрацыю ўстановы. Пры гэтым пераканайцеся, што ён зарэгістраваны ў канцылярыі і запішыце нумар, які быў прысвоены яму пры рэгістрацыі. Калі вы накіроўваеце зварот па пошце, то лепш гэта зрабіць замоўным лістом з паведамленнем аб атрыманні адрасатам. Такім чынам вы будзеце дакладна ведаць, што ваш зварот атрыманы і ў вас будзе аргумент у выпадку адгаворак "на пошце згубіўся", "не атрымлівалі".

Варыянт электроннага запыту найменш прымальны, бо такія звароты часцей за ўсё ігнаруюцца, ды і для многіх устаноў можа быць вельмі складана знайсці адрас для такога звароту.

Калі вы вырашылі прыйсці на асабісты прыём да кіраўніцтва ўстановы з пытаннямі пра здароўе вашага сваяка/падабароннага, таксама вазьміце копію гэтага дазволу з сабой. Пры неабходнасці, можаце яго аддаць супрацоўнікам установы, калі ён ім неабходны для далучэння да дакументацыі аб прыёме грамадзян.

Вы можаце звярнуцца наконт асабістага прыёму не толькі да начальніка ўстановы або яго намесніка, але і да начальніка медычнай часткі. Начальнік медычнай часткі, як правіла, ажыццяўляе асабісты прыём грамадзян адзін дзень у тыдзень у працоўны час. Удакладніць, які менавіта гэта дзень можна ў адміністрацыі ўстановы або па тэлефоне дзяжурнай службы ўстановы.

Тут можна знайсці:

• Узор пісьмовай згоды на прадастаўленне звестак, якія складаюць медычную таямніцу.

Што рабіць пасля атрымання згоды?

Атрымаўшы такую згоду, зрабіце некалькі копій, якія спатрэбяцца вам для далучэння да сваіх зваротаў. Далей вельмі важна атрымаць папярэднюю інфармацыю аб стане здароўя вашага сваяка (падабароннага): на што ён хварэў, якое лекаванне атрымліваў і да т.п. Сістэматызаваўшы гэтую інфармацыю, можна скласці план дзеянняў у дачыненні да канкрэтнага чалавека (якія запыты і куды накіроўваць, перадачу якіх лекавых сродкаў неабходна арганізаваць і да т. п.).

Тут можна знайсці:

• Прыклады пытанняў для сваякоў зняволеных.

Сваяк не заўсёды можа валодаць інфармацыяй для адказу на гэтыя пытанні цалкам, можа не памятаць дакладных фармулёвак дыягназу, назваў лекавых прэпаратаў, іх доз і г.д. Калі ў вас няма на руках медычнай дакументацыі з установы, дзе назіраўся і атрымліваў лячэнне ваш сваяк/падабаронны, выпісак з гэтых устаноў, у першую чаргу варта накіраваць запыты ў гэтыя арганізацыі аховы здароўя. Гэта можа быць, напрыклад, участковая паліклініка або ЦРБ па месцы яго(яе) жыхарства або лякарня, дзе ён(яна) праходзіў(ла) лекаванне, у тым ліку, хірургічнае.

Тут можна знайсці:

• Узор звароту аб запыце медычных дакументаў.

Як скласці план дзеянняў?

Маючы пачатковыя звесткі пра здароўе вашага сваяка (падабароннага), яго захворваннях, рэкамендацыях па лячэнні і рэабілітацыі, можна скласці ўяўленне, у выглядзе канкрэтнага плана, што неабходна даведацца ў пенітэнцыярнай установе, дзе ён (яна) змяшчаецца, пра што інфармаваць медычную частку гэтай установы, на прыёме якіх лекавых прэпаратаў і вырабаў медычнага прызначэння настойваць, якіх абследаванняў, кансультацый і да т. п. патрабаваць, якія рашэнні абскардзіць і г. д.

Вы можаце скласці такі план самастойна або звярнуўшыся па дапамогу да праваабаронцаў. Пажадана, каб наяўную інфармацыю (адказы на пытанні, медычныя дакументы, у прыватнасці, выпіскі) паргледзеў лекар, які зможа ацаніць дынаміку стану здароўя, магчымы прагноз, неабходнасць далейшых медычных умяшанняў. Лекар, зыходзячы з наяўных даных, зможа падказаць фармулёўкі для наступных зваротаў, патрабаванняў, скаргаў. Дакладнасць фармулёвак у гэтым пытанні гранічна важная, бо супрацоўнікі пенітэнцыярнай сістэмы часцей за ўсё рэагуюць на звароты з пазіцый фармалізму і літаральнасці, у тым ліку і пры падрыхтоўцы на іх адказаў.

Тут можна знайсці:

• Памятку па выкарыстанні клінічных пратаколаў у зваротах.

Чаму гэта можа дапамагчы?

Любая праверка, якая праводзіцца ў пенітэнцыярных установах (і не толькі), праводзіцца менавіта па прынцыпе фармалізму. Правяраючы літаральна водзіць пальцам па нарматыўным дакуменце і звярае напісанае ў ім з фактамі, з медычнай дакументацыяй. І любое разыходжанне, хоць у адной косцы, лічыцца парушэннем. Гэта менавіта той інструмент, якім можна скарыстацца для павышэння шанцаў атрымання зняволеным неабходнага лекава-дыягнастычнага мінімуму. Напрыклад, калі прапісанае правядзенне агульнага аналізу крыві не радзей аднаго разу ў шэсць месяцаў, то інтэрвал у шэсць месяцаў і адзін дзень – гэта ўжо парушэнне і невыкананне клінічнага пратаколу.

Маючы неабходную інфармацыю, вы зможаце выкарыстоўваць яе для зваротаў па месцы адбыцця вашым сваяком пакарання або ў кантралюючыя інстанцыі.

Сувязь для кансультацый: doctorsby.com@gmail.com