БДІПЧ АБСЕ: 90% тэлеэфіру прысвечана Лукашэнку
У большасці выпадкаў у навінах дзяржаўных тэлеканалаў асвятляецца дзейнасць прэзідэнта, тады як іншыя кандыдаты атрымалі нязначнае асвятленне ў навінах. Прычым, інфармацыя пра іх была альбо відавочна негатыўная, альбо нейтральная.Пра гэта гаворыцца ў прамежкавай справаздачы Місіі па назіранні за выбарамі прэзідэнта Беларусі Бюро па дэмакратычных інстытутах і правах чалавека (БДІПЧ) АБСЕ.
Гэта ўжо другая прамежкавая справаздача місіі назіральнікаў БДІПЧ АБСЕ, аналізуе сітуацыю ў краіне з 25 лістапада па 5 снежня. Першая ўбачыла святло ў пачатку снежня.
Маніторынг СМІ паказаў, што агульнанацыянальныя дзяржаўныя тэлеканалы не падавалі ў навінах і інфармацыйных праграмах збалансаванай інфармацыі аб дзейнасці ўсіх кандыдатаў і іх выбарчых праграм.
«Навіны асвятляюць збольшага дзейнасць прэзідэнта з прыкметнай тэндэнцыяй прадстаўляць яе ў пазітыўным святле, у той час як крытычныя меркаванні ці каментары пра яго дзеяннях, як правіла, адсутнічаюць. Іншыя кандыдаты, насупраць, атрымалі нязначнае асвятленне ў навінах, да іх звычайна звярталіся як да групы і не згадвалі іх імёнаў», — гаворыцца ў дакладзе.
Эксперты місіі БДІПЧ АБСЕ адзначаюць, што з афіцыйнага старту выбарчай кампаніі дзяржаўны Першы канал прысвяціў прэзідэнту 86% палітычных падзей і навін.
Манера іх прэзентацыі была альбо пазітыўная, альбо нейтральная. Больш чым у палове дадзеных навін прэзідэнт Лукашэнка меў магчымасць звяртацца да выбаршчыкаў наўпрост. Для параўнання: астатнія кандыдаты атрымалі ў суме 14% асвятлення ў СМІ. Манера паднесеныя інфармацыі была альбо відавочна негатыўная, альбо нейтральная.
Дадзеныя, сабраныя аб асвятленні, нам паказваюць такія ж вынікі.
Падобную карціну назіральнікі ўбачылі і ў эфіры дзяржрадыё і тэлеканалаў АНТ і СТВ (кожны прысвяціў больш за 90% асвятлення прэзідэнту Лукашэнка). «У той час як манера асвятлення дзейнасці прэзідэнта была альбо пазітыўная, альбо нейтральная, асвятленне дзейнасці іншых кандыдатаў было негатыўнае.
АНТ транслюе папулярную пяціхвілінную аўтарскую праграму «Як ёсць», дыскрэдытуе апазіцыйных кандыдатаў», — канстатуюць эксперты.
Пры гэтым адзначаецца, што тэлевыступы кандыдатаў у прэзідэнты і іх дэбаты, якія праходзілі ў жывым эфіры Першага канала, не перарываліся і не цэнзураваліся, нягледзячы на частую крытыку ўлады, у тым ліку прэзідэнта.
Што да асвятлення палітычных і выбарных пытанняў друкаванымі СМІ, прадстаўнікі місіі БДІПЧ АБСЕ сведчаць, што «дзяржаўныя газеты прадэманстравалі прадузятае стаўленне да кандыдатаў на карысць дзейнага прэзідэнта». «Праграма дзеючага прэзідэнта была апублікаваная на перадавіцы, у той час як праграмы астатніх кандыдатаў з’явіліся на ўнутраных старонках, што сведчыць аб парушэнні палажэнні Выбарчага кодэкса, які абвяшчае аб роўных правах усіх кандыдатаў», — гаворыцца ў дакладзе.
Маніторынг таксама звяртае ўвагу на тое, што хоць дзеючы прэзідэнт не фігуруе ў рэкламных шчытах і плакатах, у Менску, Брэсце і Гомелі размешчаны шматлікія білборды са слоганам «Разам мы Беларусь», што з’яўляецца ключавым лозунгам перадвыбарнай праграмы прэзідэнта Лукашэнкі.
У той жа час пяць альтэрнатыўных кандыдатаў паведамілі аб праблемах пры друку выбарчых матэрыялаў.
У цэлым жа, па меркаванні назіральнікаў, «выбарчая кампанія набірае абароты пры бедных прыкметах перадвыбарчай агітацыі па ўсёй краіне».
Сярод іншых недахопаў выбарчай кампаніі ў прамежкавым дакладзе згадваецца, што на трэнінгах для членаў участковых выбаркамаў (УВК) «працэдуры падліку галасоў часам растлумачваюцца ў недастатковай меры». Акрамя гэтага, скаргі, накіраваныя ў УВК і тэрытарыяльныя выбаркамы, разглядаюцца пераважна асобнымі членамі камісій. Заканадаўства не рэгламентуе дакладнай працэдуры разгляду скаргаў ніжэйстаячымі камісіямі.
За падрыхтоўкай да выбараў і за перадвыбарчай кампаніяй у рэгіёнах назіраюць 40 доўгатэрміновых назіральнікаў місіі БДІПЧ АБСЕ. Акрамя гэтага чакаецца прыезд 330 кароткатэрміновых назіральнікаў на перыяд выбарчага тыдня.
Як паведамлялася раней, Цэнтрвыбаркам акрэдытаваў 390 назіральнікаў БДІПЧ АБСЕ.
20 снежня, гэта значыць, на наступны дзень пасля завяршэння галасавання, БДІПЧ АБСЕ агучыць папярэдні справаздачу, у якім будзе дадзена выніковая адзнака дэмакратычнасці ці недэмакратычнасці выбараў прэзідэнта Беларусі і выбарчай кампаніі.
